Gestommel van achter het toneel. Uitgelaten meisjes stampen de trappen van Bellevue af. Zodra ze opkomen en het publiek ontdekken schrikken ze stil. Ineens zijn het onhandige veulens die mislukt-elegant hun jas ophangen en hun schoenen uitschoppen.

Het eerste dat opvalt aan de nieuwe lunchtheatervoorstelling De witte vloed is het prachtig overdadige decor. Ontwerper Daphne de Winkel maakte een Victoriaanse meisjesslaapkamer, vol beige lampen, opgezette dieren, vergeelde boeken, tapijten, talloze schilderijen, stapels spellen onder de divan en een levende kanarie.

Daarin spelen de drie actrices –Judith van den Berg, Eva van Gessel en Sarah Jonker– een nieuwe tekst van de vooral in Duitsland werkende regisseur Marc Wortel. Wortel baseerde zich op een boek van Max Ernst waarin hij surrealistische collages maakte van negentiende-eeuwse boekillustraties; Ernst gaf mannen leeuwenkoppen of hagedissenstaarten of zette salons en slaapkamers onder water.

Wortel en regisseur Sarah Moeremans maken van de tekst een serie morbide en perverse seksuele fantasieën van de jonge vrouwen die ze aan het publiek vertelen. Ze spreken lichtzinnig en wellustig over verkrachting, marteling, doodsstrijd en genot. De taal is visceraal en in de loop van het stuk opmerkelijk smerig.

Maar de meisjesachtigheid van de actrices –Van den Berg hitsig, Van Gessel naïef en Jonker zwoel en hooghartig– verzacht de heftigheid en geeft de voorstelling een vervreemdende laag. Ze moedigen elkaar aan en hitsen elkaar op.

De witte vloed lijkt te gaan over de duistere kant van de vrouwelijke seksualiteit – en de mannelijke fantasieën daarover (een foto van Freud is prominent aanwezig). Het is mysterieus, gedurfd en verwarrend, en juist daardoor zo aanlokkelijk.

De witte vloed van Bellevue Lunchtheater, regie Sarah Moeremans. Gezien 11/1/15 in Bellevue. Aldaar t/m 1/2. Meer info op www.lunchtheater.nl

Als reuzen zitten ze in het pittoreske berglandschap. Langs het stromende riviertje staan een paar kleine huisjes, knus verlicht. De spelers dragen weelderige baarden, ook een van de vrouwen. Een van hen bestrooit met een zeefje het natuurschoon met sneeuw, een tweede aait gedachteloos de denneboompje en rukt er af en toe eentje uit.

Regisseur Sarah Moeremans wil “de klassiekers van Ibsen met plankgas tegen de muur rijden om zijn beste ideeën tussen de brokstukken vandaan te halen”. Vorig jaar deed ze Nora, nu Vijand van het Volk. Joachim Robbrecht schreef de tekst.

Na die potige taal lijkt de voorstelling eerst nogal mak: een vrolijke, ironische, maar ook redelijk getrouwe uitvoering van het stuk van Ibsen, waarin een dorpsdokter (Matthijs IJgosse) ontdekt dat het water van het lokale kuuroord is vervuild, maar door de burgemeester, tevens zijn broer (de altijd bijzondere Joep van der Geest), hardhandig monddood wordt gemaakt. De pers (Louis van der Waal als ambitieuze hoofdredacteur) speelt een kwalijke rol.

Steeds leveren de acteurs vanuit een hedendaags standpunt commentaar op de constructie van het drama. En helemaal aan het eind stappen ze eruit en ontmantelen ze het decor. In een lange, mooie monoloog roept Rosa van Leeuwen op tot een andere manier van kijken, buiten de ingesleten paden van het drama om, om de complexiteit van de wereld beter te vatten.

Samen met Susanne Kennedy, Naomi Velissariou en nog een aantal theatermakers stellen Moeremans en Robbrecht dit seizoen wezenlijke vragen over de waarachtigheid van hedendaagse kunst waarin representatie en herkenning nog een belangrijke rol speelt. Dat is verfrissend en maakt ook zeer nieuwsgierig naar hun antwoorden, anders gezegd: naar hun idee over wat theater dan nog wél vermag.

Crash test Ibsen II: Volksvijand van Sarah Moeremans/NNT. Gezien 24/4/14 in Utrecht. Te zien in Amsterdam (Frascati) 8 t/m 10/5. Meer info op www.nnt.nl

Een hamburgertent langs de snelweg. Een plek waar alles gericht is op efficiëntie. Bij venster 1 plaats je door een microfoon je bestelling, bij venster 2 haal je de bestelling af. Maar Shirley is niet efficiënt. Ze heeft net haar auto midden op de snelweg laten staan en is komen lopen, hoge hakken over Zeer Open Asfaltbeton. Haar bestelling kost dan ook even tijd.

Rik van den Bos is toneelschrijver, die al een paar jaar opvalt met goede nieuwe stukken voor op locatie en in de kleine zaal, die vaak gespeeld worden door zijn eigen groep Berg&Bos. Drive-in, zijn nieuwe lunchpauzevoorstelling in Bellevue, wordt gespeeld in een opmerkelijke vorm.

Het begint met een voice-over die met gedragen tenor, maar in alledaagse taal de situatie uiteenzet. Aan weerszijden van het podium staan de spelers, Sarah Moeremans en Maurits van den Berg, maar ze zijn onherkenbaar in een kostuum en masker van besneeuwde dreadlocks.

Ze verdwijnen naar achter en duiken op op een toneelvullend projectiescherm, dat is opgedeeld in een triptiek: links de jonge man achter de microfoon van het fastfoodrestaurant, rechts de volwassen vrouw in crisis, in het midden dreigende wolkenluchten.

De hele voorstelling spelen ze hun dialoog dichtbij de camera, in simpel zwartwit. Hij probeert vast te houden aan protocollen en procedures, zij voelt het grote onbehagen van de consumerende mens, die in de gereguleerde intermenselijke verhoudingen geen ruimte vindt voor echt contact.

Ook tussen publiek en spelers is er geen contact. Dat lijkt geen bezwaar; de tekst weet knap een bepaalde onvrede te vatten zonder in clichés te vervallen en met name Moeremans speelt soms zo intens dat ze bijkans door het doek knalt. Maar op de fiets naar huis blijkt dat er behalve het mooie, bijna religieuze eindbeeld heel weinig is blijven hangen.

Drive-in van Berg&Bos en Bellevue Lunchtheater. Gezien: 8/12/13 in Bellevue. Aldaar t/m 29/12. Meer info op www.lunchtheater.nl

Het is een sexy stel, de zinnelijke Egyptenaar Sabri Saad El Hamus en de knappe Belgische theatermaker Sarah Moeremans. In Sawm spelen ze een intercultureel koppel. Hij voelt, na anderhalf jaar de koran niet te hebben opengeslagen, de neiging om te gaan bidden, en zij is overstuur omdat een Kutmarokkaantje haar in de Kentucky Fried Chicken voor ‘hoer’ heeft uitgescholden. Ze had hem aangesproken omdat hij zich niet aan de Ramadan hield.

Verwacht echter geen kwetsend of actueel gehakketak. Dichter Mustafa Stitou schreef een mooie poëtische dialoog en de makers bouwden een grote arabische tent in Frascati met rode vloerbedekking, waar je als toeschouwer slechts op kousevoeten naar binnen mag. De sfeer is licht en bijna romantisch. Sarah eist excuses van Sabri namens het jongetje in Kentucky Fried Chicken en na een mooie scène waarin Sabri de situatie omdraait en opblaast, geeft hij gehoor aan haar wens.

Ze herinneren elkaar aan hun ontmoeting, hij als rusteloze jager door Amsterdam, zij als gewichtloos meisje naakt in de woestijn dat hij op zijn schouders nam. Ze praten over God, ze bidden samen en hij wordt opnieuw verliefd op haar uitspraak van de Arabische ‘kh’-klank.

Sawm is het vierde deel van de serie Pax Islamica, waarin Saad El Hamus de vijf zuilen van de islam onderzoekt in evenzoveel voorstellingen. Sawm is niet het beste deel van de serie –daarvoor is de metafoor van de relatie van Sabri en Sarah voor die tussen de islam en het westen iets te simpel-  maar verreweg het meest toegankelijke. Ook de link tussen de voorstelling en de zuil waarop die geënt is –in dit geval de ramadan- is veel helderder dan in de drie eerdere delen.

Sawm gaat over onthouding, vooral met betrekking tot seks, en de lust van de personages wordt gesublimeerd in dansen. Eerst praten ze alleen, maar zij heeft al een een beige ballroom jurk aan en hij een rood stierenvechtersjasje met glitters. Ze eindigen dansend, in langzame, geconcentreerde bewegingen op Egyptische drama-pop, melancholiek en teder.

Sawm; Pax Islamica IV van Sabri Saad El Hamus, De Nieuw Amsterdam en Frascati Producties. Gezien: 15/12/08 in Frascati. Aldaar t/m 18/12. Tournee t/m 24/1.