“Hoe was jouw dag?” “Goed, niet bijzonder.” Nietszeggend dialoogje; het blijkt ook niet te kloppen. Hij kwam die dag zijn kantoor niet in omdat z’n pasje het niet deed. Zij raakte op het station in gesprek met een bekende schrijver. En dan komt ook nog de buurvrouw binnenvallen om te klagen over het lawaai dat de kinderen maken, voordat ze uitbarst in een verhaal over haar man die oorlog voert in een verre stad die tot grijs stof wordt verpulverd.

De City is geschreven door Martin Crimp, en de Engelse toneelschrijver is een meester in het surreëel en apocalyptisch maken van ogenschijnlijk alledaagse situaties. Regisseur Marijke de Kerf studeert er nu mee af aan de regieopleiding van de Toneelacademie Maastricht. In een geheel wit decor laat ze haar acteurs Crimps zinnen met grote precisie fijnslijpen. De absurde opkomsten via spleten in het witte achterdoek versterken de langzaam opgebouwde nachtmerrie.

De Kerf wordt geholpen door een opvallende cast. Naomi Velissariou –die eerder dit seizoen opviel in de performance Kwartet van Urland en in Wie is er bang voor Virginia Woolf van Dood Paard– is erg goed als onbevredigde echtgenote, die met haar lijzige stem en een schoudergebaar haar man probleemloos in de hoek kan zetten. Opmerkelijk is de rol van de Waalse Anne-Charlotte Bisoux als de buurvrouw, wiens sterke accent, gekoppeld aan grote accuratesse een prachtig vervreemdend effect sorteert.

Het bezwaar dat je tegen deze regie zou kunnen inbrengen is dat De Kerf het mysterie en de dubbelzinnigheid van Crimp iets te veel wegpoetst. Maar ze weet met haar dienstbaren en bijna ambachtelijke enscenering een sfeer op te roepen die je lang bijblijft.

ITS Festival: De City van Marijke de Kerf. Gezien 25/6/13 in Frascati. Meer info op www.itsfestivalamsterdam.com

De acteurs komen gehaast binnen, alsof ze te laat zijn. Ze kleden zich snel om, doen een paar poses, trekken weer andere kleren van de rekken die links en rechts staan achter een doorzichtig gordijn over de hele breedte van het podium. Achter dat gordijn ook nog een lange tafel volgeladen met speelgoed en een andere tafel vol met plastic bloemen en planten. En een clavecimbel en wat electronische instrumenten van muzikant Ton van der Meer

Martin Crimp is misschien wel de meest Europese van de huidige Engelse toneelschrijvers. Verwacht van hem geen realistische well made plays, maar hoekige stukken waarin de werkelijkheid ontspoort. Crimp zag bij toeval een youtube filmpje van de voorstelling naar zijn stuk Haar leven, haar doden die de muziektheatergroep De Veenfabriek een paar jaar geleden maakte in de V&D in Leiden en was daarvan zo onder de indruk dat hij regisseur Paul Koek vroeg om The City te spelen.

Na het wilde begin lijkt het even een bekend verhaal te worden. Man en vrouw (Reinout Bussemaker en Yonina Spijker) met een burgelijk bestaan vertellen elkaar hun dagelijkse belevenissen. Hij maakt zich zorgen over zijn werk, zij had een merkwaardige ontmoeting met een schrijver uit een ver land. Maar gaandeweg krijg je meer en meer aandacht voor twee andere spelers, dubbelgangers of misschien geesten van de eersten, min of meer hetzelfde gekleed, maar jonger, die zonder tekst de handelingen lijken te becommentariëren. Ze worden gespeeld door jonge mimers. De pianomuziek van Van der Meer wordt doorkruist door snerpende, onheilspellende klanken.

De voorstelling gaat te lang door op dezelfde grondtoon van vervreemding, en wordt dan ruw opengebroken door Anneke Blok die als onwelkome buurvrouw klaagt over de kinderen en een gruwelijke monoloog begint over de vernietiging van een stad in een verre oorlog. Ook zij heeft een dubbelgangster, die met ontbloot bovenlijf een grote cactus omhelst. De heftige uitbarsting staat haaks op de eerdere afstandelijkheid, maar als daarna de sfeer niet verandert snak je naar meer van haar inbreng.

Toch zuigt de voorstelling zich vast in je onderbewustzijn. Vooral door de mooie rol van Spijker; lijzig, maar met een onderhuidse manie. En door de muziek die helemaal aan het eind de ‘echte’ mensen en hun dubbelgangers op een prachtige manier bij elkaar brengt.

The City van De Veenfabriek. Gezien 25/2/10 in Leiden. In Amsterdam (Frascati) 12-16/3. Tournee t/m 3/5 Meer info op www.veenfabriek.nl