Zijn ze door of zijn ze niet door? Drie acteurs zitten in de wachtkamer bij de auditie voor de rol van hun leven. Maar gaat het nou over de personages of over de acteurs zelf? Hanneke Groenteman, Marcel Musters en Beppe Costa spelen in de aardige nieuwe Bellevue Lunchtheatervoorstelling allemaal min of meer zichzelf. Helemaal aan het begin worden ze door een voiceover nog even genadeloos neergezet als respectievelijk publiekstrekker, dikzak en ongevaarlijke vrouwengek. Alledrie de spelers voeren een tamelijk publieke strijd met overgewicht.

Het was Musters die Groenteman tijdens een etentje (wanneer anders) vroeg om samen een voorstelling te maken, en de presentatrice maakt in Sexappeal haar acteerdebuut. Joan Nederlof maakte op basis van de acteursimprovisaties een tekst over erkenning en obsessies en nieuw Mugmetdegoudentand-lid Lineke Rijxman regisseerde.

De drie spelen ongeveer zichzelf, met enkele uitvergrote trekjes. Costa oefent de meest vervelende openingszinnen op Groenteman die zelf een obsessie heeft met Audrey Hepburn, Musters speelt met een naakte handpop met een enorme bierbuik. Af en toe verdwijnt een van de drie door een deur naar ‘de jury’ (hoewel het soms ook een medische keuring lijkt) om even later juichend danwel gebroken terug te keren.

De aankleding wordt steeds absurder. Groenteman begint als ouwelijke pop in een petticoat en een wit bloesje, maar krijgt later een dik blootpak aan, Costa komt op in drag en Musters wordt een zak patat. Groenteman blijft goed overeind naast de twee ervaren podiumdieren. Haar stoïcijnse blik is geestig en op het toneel houdt ze die speciale aantrekkingskracht (de X-factor, schijnt dat tegenwoordig te heten) die haar op televisie ook zo naturel maakte.

Af en toe is het alleen nog een beetje te gezellig op het podium. De voorstelling zal gedurende van de speeltijd waarschijnlijk nog wat harder en venijniger worden, zodat de eindconclusie dat je je niet zoveel moet aantrekken van al die jury’s wat beter aankomt. Met dit commentaar mogen ze zeker door naar de volgende ronde. In april en mei speelt gaat de voorstelling avondvullend op tournee.

Sexappeal, lunchpauzevoorstelling van Mugmetdegoudentand. Gezien 9/10 in Bellevue. Aldaar nog t/m 26/10. Meer info op www.mugmetdegoudentand.nl.

Twee truttige dames in oranje mantelpakjes, met een oranje pruik,oranje handtasjes en oranje oorbellen, op een ronde witte vloer, met een minikasteeltje, een schatkist en wat groene slingers. De nieuwe lunchpauzevoorstelling in Bellevue, Korte Termijn Geluk, toont geestig de overeenkomst tussen truttige dames en goudvissen.

Dus lopen actrices Elien van den Hoek en Fransje Boelen met een lege blik, af en toe “ja ja” murmelend en naar lucht happend over het toneel. Voorstellingen van Elien van Hoek en regisseur Gienke Deuten hebben wel vaker zo’n heel simpel idee dat dan tot in het absurde wordt uitgewerkt. Net als in Vuurtoren Wacht speelt de zorgvuldige vormgeving (decor van Douwe Ket en Alicia Ziff en kostuums van Annemarie Klijn) een belangrijke rol. Af en toe dwarrelen er uit de lucht papieren vlokken vissevoer, die dan wel weer met een kopje thee worden opgegeten.

Even lijkt het alsof de voorstelling wel erg oppervlakkig blijft, maar gelukkig wordt er dan -met een geweldige opkomst- een derde vis in de kom gegooid. Die is niet oranje, maar wordt gespeeld door de pikzwarte acteur Michiel Blankwaardt.

De onrust die dat geeft -met achtereenvolgens schrik, angst, nieuwsgierigheid en spanning- is een charmante metafoor voor het moeizame wij/zij denken in de vissenkom die Nederland heet. Het nogal brute einde geeft deze luchtige voorstelling op het nippertje nog een welkom venijnig weerhaakje.

Korte Termijn Geluk, Bellevue Lunchtheater. Gezien 12/10/07 in Bellevue, aldaar t/m 4/11. Meer info op www.lunchtheater.nl

Lang geleden, in 1983, schreef Youp van ’t Hek al eens een toneelstuk – Gebroken glas voor Centrum, waarin hij toen ook zelf meespeelde. Sindsdien werd hij een van de populairste cabaretiers van Nederland en nu Van ’t Hek zich opnieuw aan toneel waagt is dat nieuws en zijn de verwachtingen hooggespannen. Zijn stuk Hexen wordt in eerste instantie echter bescheiden gepresenteerd als lunchpauzevoorstelling in Bellevue.

De amusante voorstelling is een initiatief van de twee speelsters, voormalig cabaretière en Journaal-presentator Debby Petter -tevens mevrouw Van ’t Hek- en actrice Wivineke van Groningen, die zich mogen uitleven als bittere krengen op zoek naar wraak. Ze zitten semn op het bed van hun hotelkamer: vrouw nummer één en vrouw nummer twee van aartshufter Erik, die beneden net is getrouwd met vrouw nummer drie. Ze hebben een plannetje om gezamelijk op het huwelijksfeest een villein verrassingsoptreden te geven. Maar misschien hebben de twee wel een grotere hekel aan elkaar dan aan hun ex.

In hun onderlinge gekissebis kan Van ’t Hek veel van zijn vertrouwde thematiek kwijt: de ontmaskering van de burgerlijke hypocrisie. De vele snelle en genadeloze typeringen van de vriendenkring, de nieuwe vrouw en de bierbuik van de ex -“Zij moet hem vertellen of hij een erectie heeft, want dat kan hij al lang niet meer zien”- zijn meestal raak, maar klinken voor liefhebbers van de cabaretprogramma’s ook bekend.

Het probleem is dat de voorstelling goede grappen mist, zeker in het begin. Misschien bewaart Van ’t Hek zijn beste materiaal voor zijn volgende theatershow, maar deze voorstelling is iets te traag en wil nog niet gaan sprankelen. Daardoor is Hexen meer om te grinniken dan om te schaterlachen. Voor een deel komt het door de actrices, die er in hun timing te vaak net naast zitten, maar het ligt ook aan de tekst, die iets te veel cabaret is en iets te weinig komedie. Petter en Van Groningen krijgen erg weinig ruimte om méér te doen dan de minibar leegdrinken en zich af en toe verkleden, omdat alles wordt uitgesproken.

Maar als ze elkaar mogen aanpakken is de voorstelling op z’n leukst. Subtiel bitchy zijn ze over elkaars aftakelende lichaam: “Je draagt alweer een verticaal streepje; zou ik ook doen in jouw plaats.” Dat blijft geestig, tot in de goedgeplaatste plotwendingen en het zwarte eind.

Hexen, Bellevue Lunchvoorstelling. Gezien 30/8, aldaar t/m 9/9, tournee t/m 14/10. Meer info op www.hekwerk.nl

Filosofie en stand-up comedy lijkt een merkwaardige combinatie, maar de jonge theatermaker Laura van Dolron weet er voor de tweede keer dit seizoen een bijzondere cocktail van te maken. Eerder speelde ze bij het Gasthuis de voorstelling Walden Revisited en nu staat haar eerder in Groningen gemaakte voorstelling Lieg ik soms? als lunchpauzevoorstelling in Bellevue.

Voor Lieg ik soms? gebruikt Van Dolron de documentaire film Paper Clips uit 2004 als vehikel voor haar sociaal-filosofische commentaar. De film gaat over een middelbare school-project in een dorp in Tennessee, waar een overenthousiaste docente besluit om de holocaust voor haar leerlingen aanschouwelijk te maken door ze zes miljoen paperclips te laten verzamelen. Het project haalt de nationale media en eindigt met het importeren en opknappen van een authentieke Duitse goederenwagon die gebruikt werd voor de jodentranporten en die nu gevuld met paperclips in het dorp staat als permanent gedenkteken.

De eerste helft van de voorstelling bestaat uit de drie acteurs Wolter Muller, Martijn de Rijk en Joris Smit die op hilarische wijze in hoog tempo de film navertellen en hun commentaar niet onder stoelen of banken steken. Ze maken grappen over de oppervlakkigheid van de docenten en leerlingen, over de zelfverklaarde goedheid van de initiatiefnemers en over de wellust en het cynisme van de media en de filmmakers.

Feilloos fileren ze de hypocrisie van het project en met genadeloos sarcasme zetten ze de typetjes neer, vaak in het Engels compleet met overdreven Southern accent en overgoten met een maatschappijkritisch en anti-Amerikaans sausje.

En net als je als toeschouwer denkt: nounounou jongens, zo kan die wel weer, weet de voorstelling een scherpe draai te maken. Ineens vragen de acteurs zichzelf af waar hun ergernis vandaan komt en of zij met hun cynisme in een progressief jasje eigenlijk niet veel slechter en oneerlijker zijn dan de Amerikaanse scholieren met hun naïeve project.

De drie jolige jongens die een sterk verhaal vertellen worden moeiteloos drie jongens die elkaars levensvisie en principes eens stevig aan de tand voelen. Juist door het filosofische steekspel over een zo concreet en beladen onderwerp als de holocaust te laten gaan weet Van Dolron abstract gezever te vermijden en op even diepgravende als toegankelijke wijze wezenlijke vragen te stellen over onze houding ten opzichte van de wereld.

En naast deze zeer geslaagde lunchpauzevoorstelling gaat over twee weken alweer Van Dolron’s volgende voorstelling, Laatste Nachtmerrie, in première in Frascati. In de gaten houden dus, deze maker.

Lunchpauzevoorstelling: Lieg ik soms? van Laura van Dolron en het Noord Nederlands Toneel. Gezien 22/5/07 in Bellevue. Aldaar nog t/m 3/6. Meer info op www.lunchtheater.nl

Een buurman met een tuin en een boom en een stelletje met schaduw in de slaapkamer. De nieuwe lunchpauzevoorstelling in Bellevue had zo een aflevering van De Rijdende Rechter kunnen zijn. Na Poema gebruikt jonge toneelschrijfster Annemarie Slotboom opnieuw de belevingswereld van de gemiddelde Nederlander als uitgangspunt voor een wrang geestig stuk.

De dikke acteur Benny Claessens speelt de buurman Eduard, die nog steeds in zijn ouderlijk huis woont en voor zijn dementerende moeder zorgt. Een schildpad noemt hij zichzelf. “Bij mijn geboorte is er op pause gedrukt en niet op play.” Een eik in de tuin, ooit geplant door zijn overleden vader symboliseert zijn stilstand en onvermogen.

Voor buurvrouw Suzanne (Hanneke Scholten) betekent die boom echter iets heel anders. Iedere ochtend klimt ze in haar kamerjas op een keukentrapje om over de schutting heen tegen Eduard te zeuren dat hij de boom moet kappen. Als de boom weg is zal er licht in haar leven komen en zullen al haar problemen verleden tijd zijn en zal ze eindelijk gelukkig zijn met haar vriend, de blije, ambitieloze lul Richard (Martijn van der Veen).

Slotboom begint haar stuk alledaags, maar laat de situatie langzaam maar doeltreffend ontsporen als Eduard de boom daadwerkelijk omzaagt. Dan komen alle problemen en frustraties aan de oppervlakte.

Van de acteurs valt vooral Claessens op: hij speelt mooi tussen zielig en psychopatisch, maar zet zijn grote lijf iets te veel in op de lach. Als hij met een ronkende kettingzaag opkomt is dat grappig en maar een heel klein beetje eng. Decor en regie zijn spaarzaam. De heg is een over de breedte van de vloer gespannen witte doek, de boom is überhaupt niet te zien.

De voorstelling biedt daardoor iets te veel lichtheid en iets te weinig tragiek. De personages blijven een beetje schetsmatig, wat nu precies het grote verdriet is dat Richard aan het eind dwingt te vertrekken blijft onduidelijk. Maar Slotboom is een talent met poëtisch gevoel voor de problematiek van haar generatiegenoten. Ze durft onsympatieke personages neer te zetten en veel onuitgelegd te laten.

Er staat een boom in de weg van Huis van Bourgondië en Bellevue Lunchtheater. Gezien 5/12/06 in Bellevue, aldaar t/m 22/12. Meer info op www.theaterbellevue.nl

Mirthe Klieverik speelt een paard. Ze briest, galoppeert rondjes over het podium of knabbelt bedachtzaam aan een bosje bloemen in een vaasje. En ze kan praten, dus ze vertelt een verhaal. Over het andere paard dat ze denkt dat ze is. Want hoewel ze eruit ziet als een veulen, met glanzende vacht en een nog wollige staart, voelt ze zich eigenlijk een oude, knokige knol. En niet zomaar een knol, maar Roccinant, het paard van Don Quichot.

Die merkwaardige constructie -actrice speelt pratend paard dat een ander paard wil zijn- is een vondst van Esther Gerritsen, de toneelschrijfster die zoveel oog heeft voor alledaagse gekte. De tekst werkt omdat de absurde logica zo consequent wordt volgehouden. Het lijkt bijna een mop, maar achter de gortdroge humor schuilt een verhaal over identiteit en eenzaamheid.

Ze vertelt dat ze niet van andere paarden houdt. Die keuren je geen blik waardig als je nog maar een veulen bent. Liever zit ze met mensen in de kroeg: “Als ze het dan hebben over ‘het paard’ weet je tenminste dat het over jou gaat”, debiteert ze wijs. En zolang je niet gaat staan pissen in het café willen mensen graag met je praten, als ze eenmaal bekomen zijn van de verbazing om een pratend paard.

Het is jammer dat de jonge actrice Mirthe Klieverik vooral de lichte kant van de tekst benadrukt. Soms lijkt het alsof ze het stuk behandelt als een lang uitgerekte cabaret-sketch. Vooral aan het eind wreekt dat zich: de lyrische beschrijving van de liefde van Don Quichot voor zijn scharminkelige paard blijft te vlak.

Paard, Lunchpauzevoorstelling van Mirthe Klieverik. Tekst: Esther Gerritsen Gezien 12/10/06, in Bellevue. Aldaar t/m 20/10. Meer info op www.theaterbellevue.nl.

Vier vrienden -drie zitten op de Toneelschool, één op de Kleinkunstacademie- willen een voorstelling maken over het maken van een voorstelling door vier vrienden. Het is eind jaren zestig, maar hun voorstelling moet spelen eind jaren dertig. Of nee, dat is te ingewikkeld met de oorlog en zo, liever een voorstelling die in de toekomst speelt. In 2006 bijvoorbeeld. De jonge kleinkunstenaar Daniël Samkalden heeft met zijn toneelstuk Van alle tijden een geestig spiegelpaleis gebouwd.

De spelers doen met hun bakkebaarden, hun vele, vele roken en hun archaïsche taalgebruik vrolijk de jaren zestig na. De vier vrienden -een revolutionair, een onzekere idealist, een burgerlijke estheet en de schrijver met het goede idee- komen na hun lessen van “Ank” (van der Moer) bij elkaar in de kroeg en spelen de scènes die de schrijver voor hen heeft bedacht. De schrijver, gespeeld door Samkalden zelf, en zijn spelers proberen zich een toekomst voor te stellen, waarin hun idealen, zoals seksuele bevrijding en individuele ontplooiing, werkelijkheid zijn geworden.

Het leidt tot humoristische situaties waarbij de nog lelieblanke acteurtjes een nogal expliciet sexueel gesprek moeten voeren of als de toekomstige openhartigheid leidt tot spanningen in de vriendschap. De grappige verwijzingen naar de hegemonie van de Verenigde Staten, mobiele telefoons en de angst voor bommen (nucleair of terroristisch) maken duidelijk dat hoewel de tijden veranderen er ook heel veel hetzelfde blijft. Ook het verschillende taalgebruik van de personages in de jaren dertig, zestig en nul is op geestige wijze getroffen.

Uiteindelijk blijkt toekomst van de studenten helemaal niet zo rooskleurig. De schrijver ziet dat de ideeën van hun tijd uiteindelijk in 2006 zullen leiden tot cynisme, de eenzaamheid en de ongeremde zelfexpressie. Een keiharde afrekening met de generatie van ’68 is deze voorstelling echter niet. Daarvoor is de toon te licht en de boodschap te weinig hoogdravend. Bovendien concentreert Samkalden zich, zoals de titel al aangeeft, op de dingen die onveranderlijk zijn. Dat maakt dit een sympathieke, maar niet hemelbestormende voorstelling.

Van alle tijden van Daniël Samkalden door Bellevue Lunchtheater. Met Guy Clemens, Sylvia Hoeks, Merijn de Jong, Abel Nienhuis en Daniël Samkalden. Gezien 22/9/06 in Bellevue, aldaar t/m 1/10. Meer info op www.lunchvoorstelling.nl