Met twee tamelijk minimale voorstellingen begint het theateraanbod van het Holland Festival. Vorige week speelde de Engelse actrice Fiona Shaw in een zeer eenvoudige setting een aantal klassieke monologen uit het toneelrepertoire, vrijdag presenteerde de Libanees-Amerikaanse multimediakunstenaar Walid Raad de lezing met Powerpoint presentatie I feel a great desire to meet the masses once again.

Een aantal jaar geleden werd Raad op een klein vliegveld in de VS korte tijd vastgehouden en verhoord vanwege een aantal kunstzinnige foto’s, een stapel administratie en een videoband over een autobom in Beiroet. Raad kon de dienstdoende FBI agent er uiteindelijk van overtuigen dat hij geen kwade bedoelingen had, maar hij raakte gefascineerd door lotgenoten die minder geluk hadden. Mensen als Maher Arar en Ahmed Agiza werden opgepakt, naar gevangenissen in Syrië of Egypte gebracht en daar ondervraagd en gefolterd, vaak vanwege een stupiditeit als een identiteitsverwisseling.

Raad spreekt zacht en het grote scherm naast hem vult zich met een netjes geordend tableau van foto’s, documenten en af en toe een kort filmpje. Hij schetst een gecompliceerd web van bedrijven die vliegtuigjes bezitten die worden ingezet bij wat in Nederland de CIA-transporten werden genoemd, met directeuren zonder werknemersverleden en bedrijfjes die niet groter zijn dan een postbus in de buurt van het Pentagon. Maar pas op: Raad heeft in interviews aangegeven dat hij ervan houdt feit en fictie te vermengen. Misschien is ondanks de journalistieke toon niet alles waar.

Toch lijkt het vooral een standaard modieus anti-Amerikaans praatje te worden, waarbij Raad ook zelf benadrukt dat hij niets nieuws vertelt voor mensen die wel eens de krant lezen. Pas aan het eind waagt hij zich aan een iets dieper gaande analyse. Waarom is het zo makkelijk om aan deze informatie te komen? Gebruiken de Amerikaanse geheime diensten niet opzettelijk de vage staat van halve openbaarheid in hun voordeel? Is het idee dat individuen misstanden kunnen onthullen en op de agenda zetten om zo dingen te veranderen misschien achterhaald?

Of heeft onze apathie te maken met hetzelfde perverse genoegen waarmee Raad zelf in zijn jeugd voor het huis van zijn moeder de bombardementen van de Israëliërs op de andere helft van Beiroet fotografeerde?

Het is een merkwaardige vorm van politiek theater die Raad hier toont, verwarrend en niet geheel overtuigend. Dan is het radicalere engagement van de Nederlandse theatermaakster Laura van Dolron, die met enkele weken geleden Lieg ik soms? een vergelijkbaar onderzoek deed spannender en confronterender.

Holland Festival: I feel a great desire to meet the masses once again; part 1. van Walid Raad. Gezien 1/6/07 in Bellevue. Meer info op www.hollandfestival.nl.