Voor Over Het IJ hoef je het IJ helemaal niet meer over. Traditiegetrouw staat het locatietheaterfestival begin juli weer op het NDSM terrein in Amsterdam Noord, maar tegelijk zijn er ook een hoop interessante voorstellingen op en rond het Centraal Station. Zoals de interactieve iPod-performance Like me van Judith Hofland of Dantons dood van Joost van Hezik. Bij allebei deze voorstellingen moet je als toeschouwer aan het eind een persoonlijke keuze maken.

Like me is een soort speurtocht op het station met een smartphone in je hand en een koptelefoon op je hoofd. Via het beeldscherm en de stem van Hofland krijg je instructies waarheen je moet lopen, en op welk bankje je moet gaan zitten. Maar Like me gaat niet over wandelen, maar over sociale netwerken zoals Facebook. Op bepaalde punten in de wandeling moet je persoonlijke gegevens invullen, en je krijgt af en toe meldingen op je scherm van andere deelnemers.

Knap is de verwevenheid van de voorstelling met bestaande sociale netwerken. Als je een foto moet kiezen om jezelf aan je volgers te presenteren kun je kiezen uit drie plaatjes van jezelf die rechtstreeks uit Google komen. Verwarrend is het inbreken van een hacker in je wandeling, die zich voordoet als je beste vriend. En op een mooie manier ongemakkelijk is het als je ineens naast iemand anders zit met eenzelfde iPod en koptelefoon die zichzelf net zo een beeld zit te vormen van jou als jij van haar.

Like me is een ingenieus spel; theater zonder toneelspelers waarbij je een geheime verbinding maakt met een onbekende. Hofland wil iets zeggen over onze relaties met virtuele vrienden. Gesprekken met haar vrienden vallen stil omdat iedereen alles al van elkaar weet door Facebook en Twitter, vertelt ze over de koptelefoon. Maar juist dat gevoel weet de voorstelling niet te vangen, want Like me gaat juist over het leren kennen van vreemden. Die tegenstrijdigheid haalt de angel uit de keuze tussen vriendschap online of in het echt die je aan het eind moet maken.

Ook bij Dantons dood moet je kiezen. Timen Jan Veenstra maakte een stevige bewerking van Büchners klassieker over factiestrijd binnen de Franse revolutie, waarin hij ook de schrijver zelf ten tonele voert. Morele scherpslijper Robespierre (een uitstekende Sadettin Kirmiziyüz) die een soort permanente revolutie predikt staat tegenover de fatalistische hedonist Danton (Justus van Dillen) die zich afvraagt waar de terreur en de moorden ookalweer om begonnen waren.

Regisseur Joost van Hezik maakt er een energieke maar ook vrij warrige voorstelling van. In een betonnen ruimte ergens onder de perrons roepen verfspatters en spandoeken met leuzen de sfeer van een geheime vergadering op, terwijl boven je de treinen en de omroepberichten klinken– de bedrijvige regelmaat van de burgermaatschappij. Mooi is de scène waarin de moord op koningin Marie-Antoinette met veel rode verf een kruising wordt van een executie, een verleiding en performance art.

Aan het eind moet je beslissen: is de menselijke natuur niet veranderen en blijf je zitten voor de sterfscène van Danton, of ga je mee naar buiten met Robespierre om de revolutie voort te zetten? De vertrekkers marcheren onder begeleiding van de Marseillaise het station in en kunnen alvast beginnen aan hun eigen dodenlijsten. Maar net als bij Like me is de keuze tussen genieten en bloedvergieten vals en dat is jammer.

Op een steenworp afstand van CS, in het vrij luxueuze hotel Double Tree is de installatie Fare Thee Well van Dries Verhoeven te zien. Op een terras op de tiende verdieping kijk je met een telescoop naar teksten op een lichtkrant op het Botel in de NDSM haven, drie kilometer verderop. Het zijn vaarwelgroeten aan vervlogen of vervliegende ideeën – van het wittefietsenplan tot tonijnsteaks, van spontane gesprekken met voorbijgangers tot platenzaak Fame. Je hebt geen keuze: je moet blijven kijken naar deze hypnotische boodschappen van de overkant van het IJ, een melancholiek requiem voor een voorbije  tijd.

Over Het IJ duurt nog t/m 14 juli. Meer info op www.overhetij.nl

Hoge bergen, wild water, naaldbomen. Scandinavië? Canada? De Alpen? Op zoek naar aanwijzingen: ah, gele verkeersborden waarschuwen voor een scherpe bocht in de weg. Waarschijnlijk de VS, ik gok Alaska en zet mijn marker op een overtuigend uitziend stukje van de kaart. Jammer! Toch Canada, ik zit er 1300 kilometer naast. Evengoed 2000 punten.

Welkom bij GeoGuessr, het nieuwe spel in je browser dat de komende week je tijd gaat opeten. Het uitgangspunt is te simpel voor woorden: je wordt gedropt op een willekeurige locatie in Google Streetview. Je kunt bewegen, om je heen kijken, in- en uitzoomen. Alleen het vertrouwde minikaartje rechtsonder is weg. Je weet niet waar je bent; aan jou de taak om het uit te vinden. Vijf locaties krijgje per ronde, daarna mag je je uitslag wereldkundig maken via Facebook of Twitter, en kun je je vrienden uitdagen om het beter te doen.

Als je begint ben je al heel tevreden als je alleen op basis van wat je in Streetview ziet het land of de regio correct hebt geraden, maar al snel ga je op zoek naar aanwijzingen waarmee je je locatie preciezer kunt bepalen. Zeker als je landt in bewoond gebied kom je straatnaambordjes, richtingaanwijzers en bedrijven tegen. En het spel gaat in een hogere versnelling als je voor het eerst besluit in een ander venster de zoekmachine erbij te halen.

Volgende ronde: welvarend uitziende suburb in de duinen. Palmen en electriciteitsdraden. Texas? De straatnaambordjes zijn te onscherp om te lezen, maar in een tuin staat een bord voor JB makelaars, met een telefoonnummer. Eerste Google-resultaat is van een bedrijfje in de buurt van Perth, Australië. In de buurt vinden we een straatnaambordje dat wél leesbaar is: Tenggara Avenue. In de buurt van Perth vinden we die in het dorpje Two Rocks. Even de goede plek op de kaart vinden: drie meter ervandaan. Da’s het betere werk.

Het is moeilijk om te achterhalen waarom GeoGuessr zo enorm verslavend is. Misschien is het omdat we met onze Tomtoms en smartphones bijna vergeten zijn wat het is om verdwaald te zijn. Of misschien heeft het er juist mee te maken dat we in films en op televisie zoveel beelden van over de wereld hebben gezien dat we pretenderen altijd te kunnen achterhalen waar we zijn.

GeoGuessr, ontwikkeld als hobbyproject door de Zweedse IT’er Anton Wallén, is natuurlijk gebonden aan de beperkingen van Google Streetview: je zult jezelf vaak terugvinden in de VS, Australië, Noord Europa en –opvallend genoeg- Zuid Afrika. Soms zitten er verwarrende grapjes in, en zwem je ineens onder water tussen het koraalrif en de tropische vissen (in de buurt van Hawaii). Nederland ben ik nog niet tegengekomen. Misschien in de volgende ronde. Snel kijken!

GeoGuessr; Browserspel – www.geoguessr.com

Hoe leuk kan een videogame zijn die voor een groot deel bestaat uit plantjes plukken, dieren villen en eindeloos op je paard door de prairie rijden? Heel erg leuk, bewijst Red Dead Redemption, het nieuwste spel van het Rockstar, het bedrijf achter de Grand Theft Auto serie. Maar ‘leuk’ doet geen recht aan de enorme ambitie van de makers. Hier wordt gepoogd een serieus computerspel te creëren.

Red Dead Redemption is een kolossale en epische western, een tragedie van een outlaw die niet aan zijn verleden kan ontsnappen en een ontdekkingsreis door een enorm land van immense variëteit. Hoofdpersoon is John Marston, met de opgetrokken bovenlip van Clint Eastwood en een paar grove littekens als aandenken aan zijn vroegere leven als lid van een beruchte bende bandieten, die nu door een sluwe politieman wordt gedwongen om z’n oude handlangers uit te schakelen. Maar Marstons tegenzin is groot; hij heeft het boevenleven achter zich gelaten en wil met zijn vrouw en kind als rancher een nieuwe start maken.

Het verhaal wordt verteld in verschillende missies; opdrachten die Marston moet uitvoeren voor sheriffs, vrienden en vreemdelingen en die variëren van het overvallen van postkoetsen tot het hoeden van een kudde vee. Maar Red Dead Redemption is een zogenaamd ‘zandbak-spel’: er is geen duidelijk doel of een highscore, en als je geen zin hebt in het verhaal kun je jezelf amuseren met de talloze overige opdrachten en klusjes en je bekwamen als premiejager, scherpschutter of pokeraar. En telkens als je bezig bent met de ene expeditie wordt je al snel weer afgeleid door vreemdelingen in nood, schietpartijen waarin je geen idee hebt of het beter is om afzijdig te blijven of om in te grijpen, of een aanval van een poema of een beer. Je bent volledig vrij om je te verplaatsen over de gigantische kaart.

Continue reading “Red Dead Redemption” »