“Vind je me mooi?”, vraagt actrice Eva Marie de Waal rechtstreeks aan het publiek, “Toen ik aan kwam lopen, dacht je toen ‘mooie vrouw’ of ‘lekker wijf’?” Ze staat achter een glazen wand die de speelvloer en het publiek volledig van elkaar scheidt. We horen haar via een zendmicrofoon en megafoon-achtige luidsprekers. Blijkbaar kan ze ons verstaan, want als het publiek antwoordt gaat ze erop in.

Regisseur Marcus Azzini is één van de twee nieuwe regisseurs van de Arnhemse toneelgroep Oostpool, zijn Wat het lichaam niet vergeet is de openingsvoorstelling van de vernieuwde groep. Het is een tamelijk minimalistische performance, ontstaan uit improvisaties van de negen acteurs over de schoonheid en de kwetsbaarheid van het menselijk lichaam. Maar daaronder ligt Azzini’s eeuwige zoektocht naar echte liefde en tederheid op het toneel.

We zien twee acteurs tergend langzaam hun hemdje uittrekken, twee mannen aggressief dansen en dan weer in elkaars armen springen, acteurs liggend op de vloer, soms eenzaam, soms met z’n tweeën en soms het uitschreeuwend. Tussendoor loopt acteur Ali Ben Horsting, piemelnaakt en met een koptelefoon op, nu weer zittend, dan weer dansend.

En steeds weer dat rechtstreeks aanspreken van het publiek. Eva Duijvestein bekijkt iemand uitgebreid en zegt: “Zoals je tanden op je onderlip liggen, dat vind ik mooi. Is dat echt?” Janneke Remmers kleedt zich uit, springt met haar borsten tegen de glazen wand en vraagt: “Doe ik het goed?”

Die afscheiding tussen het publiek en het verder lege toneelhuis, het kille tl-licht en de metalige geluidsversterking werken beklemmend Het zorgt voor afstand tot de soms heftige beelden, af en toe zie je als toeschouwer jezelf weerspiegeld. Is dit een peep-show, een inrichting of een laboratorium? En wie worden er dan onderzocht, de acteurs of het publiek?

Wat het lichaam niet vergeet is soms spannend en kwetsbaar, maar even vaak ijdel, een tikje gênant en ergerlijk. Oostpool wil nadrukkelijk werken aan een herkenbaar toneelspelersensemble. Deze voorstelling voelt een beetje als een etalage van hun jonge, mooie, imperfecte lijven. Aan het eind liggen ze allemaal bij tegen elkaar lepeltje-lepeltje op de vloer. Een harmonieus begin van hun verdere samenwerking.

Wat het lichaam niet vergeet van Oostpool. Gezien 10/1/09 in Arnhem. Te zien in Amsterdam (Frascati) 3 t/m 7/2. Tournee t/m 21/2. Meer info op www.oostpool.nl

Het toneelstuk Closer van David Marber begint een moderne klassieker te worden. Acht jaar geleden speelde Toneelgroep Amsterdam het stuk, twee jaar geleden werd het verfilmd met onder andere Julia Roberts en Clive Owen. Nu speelt Het Nationale Toneel het stuk in de vlotte vertaling van Martin Bril. Regisseur Antoine Uitdehaag koos met Bracha van Doesburgh, Daan Schuurmans, Eva Duijvestein en Roef Ragas vier jonge acteurs die ondanks hun toneelopleiding vooral bekend zijn geworden door televisieseries en films.

Het stuk bestaat uit twaalf scenes voor twee mensen. In een eenvoudig decor van verrijdbare witte doeken draaien ze om elkaar heen. Ze flirten, worden verliefd, gaan vreemd en gaan uit elkaar, en dat doen ze in spitsvondige gesprekken met emotionele uitbarstingen. Een fotografe, een arts, een journalist en een stripper. In hun relaties zijn ze volkomen zelfzuchtig, in de wetenschap dat de ander dat ook is.

De twee mannen hechten aan de waarheid. Als overspel van hun partner aan het licht komt willen ze alle vunzige details weten. De vrouwen verkiezen de zoete leugen, en de stripper specialiseert daar zelfs in: we weten niet eens zeker of haar naam Alice of Jane is. De gesprekken over hun relaties zijn krachtmetingen, wedstrijden. Maar hoe dicht bij elkaar ze ook komen, nooit zijn ze samen. De anatomische pop met uitneembare ingewanden die de hele voorstelling voor op toneel staatbenadrukt hoe weinig ruimte er zit tussen aanraken en bloed vergieten.

De vier acteurs hebben nog niet zoveel toneelervaring, maar redden zich prima. Vooral Ragas is mooi als primitieve, sexbeluste man met zelfkennis. Van Doesburgh is soms te schril en Duijvestein maakt haar personage wel erg hard. Ook gaat de voorstelling tegen het eind wat trekken. Het publiek weet al lang dat geen van de vier zal ontsnappen aan de eenzaamheid. Het zijn kleine bezwaren tegen een verder onderhoudende voorstelling, die zowel de luchtigheid van Marber’s stuk als zijn rauwe boodschap goed weet over te brengen.

Je zou je wel kunnen afvragen of dit soort toegankelijk toneel met van televisie bekende acteurs en een van film bekend verhaal niet eigenlijk door vrije producenten zou moeten worden gemaakt in plaats door een gesubsidieerd gezelschap. Het voornaamste argument daartegen is dat commerciële produkties zelden dit niveau halen, meestal door tekort aan aandacht en repetitietijd. Maar eigenlijk is het zonde dat zo’n voorstelling door Het Nationale Toneel moet worden gemaakt.

Theater Closer van Het Nationale Toneel. Gezien 25/11/06 in Rotterdam. Te zien in Amsterdam (Compagnietheater) 27/10 t/m 4/11 en 22/11 t/m 2/12, tournee t/m 23/12. Meer info op www.hnt.nl

Het is een kroniek van een aangekondigde aanslag. De geheime dienst weet wie de bom gaat leggen en hoe en wanneer, maar niet wáár. Het land zit verlamd voor de televisie, heen en weer geslingerd tussen fascinatie en blinde paniek. Het is de ultieme kruising van terrorisme en reality-tv.

Het uitgangspunt is zo sterk dat theatermaker Eric de Vroedt ervoor koos om het te gebruiken voor niet één maar twee voorstellingen van zijn monsterproject Mightysociety. De ene voorstelling, Mightysociety2, ging afgelopen december in première en speelt zich af op een hotelkamer waar de terrorist zich voorbereidt op zijn daad. Mightysociety3 gaat over de onwetende slachtoffers. De twee voorstellingen worden de komende maanden simultaan opgevoerd en zijn op ingenieuze wijze (en met een webcam) met elkaar verweven.

De aankomende slachtoffers in Mightysociety3 zijn vier vrienden van rond de dertig. Aygül (Çigdem Teke) schrijft quasi-leuke columns over hoe achterlijk de islam is, maar matigde op advies van de geheime dienst haar toon. Nu staat ze nog maar nummer 45 op de lijst met potentiële doelwitten. Haar vriend Sven (Jacques Riebeek) heeft een lucratieve business in internetporno. Martijn (Raoul Copier) is een oppervlakkige idealist die een boom plant voor iedere vliegreis die hij maakt. En Nathalie (Eva Duyvestein) was een sletje met een pophitje en een televisieprogramma, maar heeft zich plotseling bekeerd tot de islam, met hoofddoek en al.

In het tot hippe huiskamer verbouwde Frascati 2, waar het publiek in het decor zit, toont De Vroedt een grimmig beeld van zijn generatie: hedonistische individualisten, die een muur van cynisme hebben opgebouwd tussen zichzelf en de werkelijkheid.

De vergelijking met het zeer goede Mightysociety2 valt negatief uit voor het huidige deel. Terrorist Ibrahim K. op zijn hotelkamer was lucide en wanhopig en wekte daarom mededogen. Voor de personages in dit deel heb je geen greintje sympathie. Door het gekibbel tussen de vier, hun onderlinge relaties en hun manipulatieve spelletjes vergeet je als publiek bijna dat er een terrorist op drift is. Het cynisme van de personages wordt het cynisme van de voorstelling.

Toch is een minder geslaagde voorstelling van De Vroedt toch nog steeds zeer genietbaar. De acteurs beheersen de hardheid die de tekst vraagt zeer goed en de tekst biedt net als de eerdere delen een spervuur aan actuele verwijzingen en sterke one-liners. Eric de Vroedt bewijst nogmaals dat hij een uitstekend gevoel heeft voor de tijdgeest, maar heeft er deze keer geen meeslepend theater van weten te maken.

Theater Mightysociety3 van Eric de Vroedt. Gezien 11/3 in Frascati, aldaar t/m 18/3. Tournee t/m 20/5 Meer info op www.mightysociety.nl