Daar staat ze: “De schone van Zutphen”. Het blijft een schriele, harige Turkse jongen met een pruik op die haar speelt, maar je ziet haar in de blikken van de mannen die haar bekijken. De Turks-Nederlandse theatermaker Sadettin Kirmiziyüz maakte een voorstelling over zijn zus, net als hijzelf geboren en getogen in Nederland, die een paar jaar geleden de beslissing nam om te trouwen in Turkije en in Istanbul te gaan wonen. Het is een mooie, tikje onevenwichtige  voorstelling geworden, waarin romantiek uiteindelijk sterker is dan maatschappijkritiek.

Kirmiziyüz is niet de enige die zich op toneel bezighoudt met zijn familie. Eric de Vroedt maakte van Mightysociety10 een portret van zijn ouders, Nasrdin Dchar speelde zijn moeder in Oumi en net als Kirmiziyüz maakt Ilay den Boer een reeks voorstellingen waarin hij zijn hele familie langs gaat. De mooiste van Kirmiziyüz was tot nu toe De vader, de zoon en het heilige feest, waarin hij vertelt hou hij als “agnostische, geassimileerde migrantenzoon” samen met zijn vader op Hadj ging naar Mekka.

Somedaymyprincewill.com speelt zich af in het decor van zijn zusters bruiloft, een uitbundig feest van roze thule en tafels vol colablikjes, met als band de drie geweldige theatermuzikanten van The Sadists (Erik van der Horst, Kaspar Schellingerhout en Viktor Griffioen) die hun hand niet omdraaien voor zoetgevooise close-harmony, vuige rock, techno of Turkse bruiloftstampers en die ook ingeschoven worden als secundaire personages, wat ze alledrie met buitengewoon geestig en innemend doen.

De scènes zijn al even gevarieerd, de voorstelling springt heen en weer tussen pastische op een kasteelroman, modern geëngageerd toneel en Bollywood-romantiek. In kort bestek schetst Kirmiziyüz het contrast tussen hemzelf (vwo, veel blowen, toneelschool, veel meisjes) en zijn zus (mavo, wonend bij haar moeder, baantjes bij een pizzeria en een zonnestudio, besluiteloos over wat ze met haar leven wil). Hij is een prettige, slimme toneelpersoonlijkheid, die familieverhalen moeiteloos lardeert met verwijzingen naar Homerus, Darth Vader en de Statenbijbel en die aan het eind een prachtig bruidje wordt. Dit is een voorstelling waarin de Teenage Mutant Ninja Turtles als heldere metafoor worden gebruikt. Kom er maar eens om.

In een effectief aandoenlijk op toneel gezette chat-sessie op Maroc.nl ontmoet ze een imam en besluit ze haar geloof serieuzer te gaan nemen een hoofddoek te gaan dragen. Haar broer is kritisch: “Je trekt een hoofddoek aan om weg te lopen voor de échte keuzes in je leven”, maar achter zijn commentaar schemert spijt dat híj niet met haar in gesprek is gegaan.

Een echte confrontatie blijft uit en dat is jammer, maar de voorstelling maakt mooi duidelijk waarom: deze familieleden hebben niet tegengestelde opvattingen, maar leven in volslagen verschillende werelden. Dat is een vorm van eigentijdse tragiek die Kirmiziyüz knap heeft gevangen.

Somedaymyprincewill.com van Sadettin Kirmiziyüz en The Sadists. Gezien 29/11/12 in De Brakke Grond. Aldaar t/m 1/12. Tournee t/m 1/3/13. Meer info op www.troubleman.nl

Eigenlijk wilde Sartre het stuk Crime Passionel noemen. Sartre schreef het direct na de Tweede Wereldoorlog en koos uiteindelijk toch voor de titel die het politieke aspect boven het romantische plaatste. Z’n beste stuk is het niet. De topzware plot, met raamvertelling en nogal wat overbodige bijrolpersonages, voelt iets te geconstrueerd. In de regie van Tarkan Köroglu wordt het een lange theateravond die veel doorzettingsvermogen vraagt van de toeschouwer, maar aan het einde toch nog verrast met een paar prachtige, spannende scènes.

Hugo is een idealistisch partijlid in een Oost Europees land tegen het einde van de oorlog. Hij wordt gewantrouwd omdat hij bourgeois is, maar weet toch een kans te krijgen om zijn loyaliteit te bewijzen: hij moet Hoederer vermoorden de leider van de partij. Hij gaat met zijn vrouw in Hoederers kamp wonen en wordt zijn secretaris. Maar Hoederer blijkt geen gevaarlijke verrader, maar een charismatische real-politiker die compromissen wil sluiten om de macht te krijgen.

De voorstelling gebruikt stijl van de film-noir, met veel tegenlicht, scherpe schaduwen zonder veel kleur en personages die de ene sigaret na de andere roken. De acteerstijl is uitgebeend, de acteurs bewegen weinig en praten des te meer.

Khaldoun Elmecky als Hoederer heeft met zijn zachte stem en rustige presence een vanzelfsprekend overwicht op de verder jonge en nogal wisselvallige cast. Vincent Rietveld en Joris Maussen zijn een lekker leep bewakersduo, maar Laura de Boer is te meisjesachtig om van de vrouw van Hugo een femme fatale te maken, terwijl juist zij aan het eind het verhaal in een stroomversnelling brengt. Erik van der Horst speelt een knappe rol als Hugo en weet ondanks het moeizame begin aan het eind nog genoeg energie mee te nemen voor de scherpe finale.

Want wat wordt het aan het eind na de lange aanlooptijd ineens een spannende confrontatie tussen Hugo en Hoederer, tussen de jonge, wilde acteur Van der Horst en de kalme Elmecky, tussen ideologische scherpslijperij en pragmatisme. Toch geeft juist deze scène aan dat het suk wel erg ouderwets is: de argumenten van Hoederer zijn anno 2007 veel sterker en Hugo voert een ongelijke strijd.

Het is de makers niet gelukt om het stuk nieuwe relevantie te geven voor een tijd waarin zelfs de SP niet meer tegen de NAVO en het koningshuis is. Ook bij Hugo is uiteindelijk niet de politieke ideologie doorslaggevend, maar de liefde. Had Sartre toch maar die andere titel gebruikt.

Vuile Handen van Jean-Paul Sartre door Theater EA. Gezien 26/4 in Het Compagnietheater. Aldaar t/m 11/5. Meer info op www.theaterea.nl