(Ik had veels te veel voor de TM van juni, daarom hier alvast een voorproefje, exclusief voor het web.)
21 april
Der gute Mensch von Sezuan van de Schaubühne
Naar een Duitse première. Nou, daar merk je weinig van; het is zo mogelijk nog informeler dan in Nederland. De relatief jonge regisseusse Friederike Heller begint haar Brecht-enscenering als een concert: op het lege podium staan alleen wat stoelen en de instrumenten van het ‘post-rock’ trio Kante. Maar als de goden de prostitué Shen Te hebben uitverkoren tot Goed Mens komt er een showbühne en een glittergordijn uit de kap. ‘Goed’ genoemd worden is net zoiets als Deutschland sucht den Superstar (de lokale variant van Idols) winnen: met daadwerkelijke verdienste heeft het niet zoveel te maken en veel lol heb je er uiteindelijk ook niet van.
Mij beviel het wel, deze kraakheldere uitvoering, die op de juiste punten Brecht’s morele leerstelligheid relativeerde en me deed denken aan de versie die Koos Terpstra ooit maakte. Wat ook helpt is dat Heller een speelstijl inzet die ik niet anders kan omschrijven dan Nederlands: losjes, ironisch en de vele dubbelrollen meer aanduidend dan inlevend.
De critici waren het niet met me eens. Een oppervlakkige show, was het terugkerende commentaar. En daarnaast heeft Heller -foei!- een paar regels tekst geschrapt. Het is van een onbegrijpelijk tekstconservatisme, wat ik eerder in Londen zou verwachten dan in Berlijn.
23 april
Ein Chor irrt sich gewaltig van de Volksbühne
Pollesch wederom, en wederom vermakelijk en intelligent, maar toch nog een stuk onbegrijpelijker dan de vorige. Een vrouw in een Belle Epoque-jurk (de geweldige actrice Sophie Rois) speelt twee mannelijke personages die meisjes versieren, die op hun beurt worden gespeeld door een koor van negen vrouwen, die alle teksten keurig unisono zeggen. Als in het verhaal (naar een film van Yves Robert) een meisje een van de mannen wil versieren, werpen de negen vrouwen zich op Rois, die bijkans verdrinkt in de ritselende stofjes. Mooi en sterk beeld.
Daarnaast gaat het natuurlijk ook weer over theater, representatie en de macht van de op een podium sprekende mens. De pointe werd echter een beetje bedorven door een grote groep Poolse theaterprofessionals die veel te laat uit de Schaubühne kwam en halverwege de voorstelling hun weg tussen de zitzakken moest zien te vinden. “Probeert de Schaubühne ons zo ook al te saboteren?” bitste Rois à l’improviste, en eigenlijk was dat de leukste grap van de avond.
Overigens is dit een voorstelling die gemaakt is in en voor het Prater, de kleine zaal van de Volksbühne in Prenzlauer Berg, net als de voorstellingen van Gob Squad. Prater is nu echter wegens verbouwing dicht, maar om die voorstellingen nu maar unverfroren in de grote zaal te zetten is ook niet echt een gelukkig idee.
24 april
Kean/Hamletmaschine van de Volksbühne
Nog maar eens een Castorf proberen, maar dat was geen gelukkige keuze. Een 19e eeuws Frans stuk over een Engelse Shakespeare-acteur, vermengt met Müllers Hamletmachine. De acteur die Hamlet moet spelen moet een soort rockstar avant la lettre zijn, maar het blijft een poseur. De voorstelling komt nergens vandaan en gaat nergens naartoe. In de pauze weggegaan.
28 april
Das Versprechen van het Maxim Gorki Theater
Maxim Gorki ken ik van vroeger als het saaiste en meest oubollige gezelschap van de stad. Maar er zit een nieuwe artistieke leiding en ik word getipt dat er een bijzondere actrice speelt. Das Versprechen is niet heel bijzonder; een filmscript van Friedrich Dürrenmatt over een detective die ver over de schreef gaat bij het zoeken naar een kindermoordenaar. De sfeer blijft erg Wallander/Frost/vul-uw-favoriete-krimi-in.
Maar die ene actrice zit erin: ze heet Fritzi Haberlandt en in de eerste helft speelt ze een lome dertiger, maar dan transformeert ze in een weergaloze scène tot een dertienjarig meisje. Je ziet het haar doen, je ziet haar verbazing over dat ze het doet, en je ziet haar daar vorm aan geven. Knap. Ook speelt in een paar dubbelrollen Thomas Schmauser mee, die in het ensemble van de Münchner Kammerspiele zit en in Simons’ Drei Farben speelde, ook al zo’n fijne acteur. Maar ja, de voorstelling ben ik alweer vergeten als het licht aangaat…
Wat niet veranderd is, is het verschrikkelijke theater zelf: martelende stoelen, afgrijselijke geluidsinstallatie, te smal en te hoog toneel. Je gunt de acteurs wat beters.
4 mei
Kontrakte des Kaufmanns van de Schaubühne
Afstuderende regisseur met jonge acteurs doen Jelinek. Veel schreeuwen en gedoe met voorbindpiemels. Niet te veel woorden aan vuilmaken.
5 mei
Die Hamletmaschine van het Deutsches Theater
Dimiter Gotscheff is een veel gelauwerde, van oorsprong Bulgaarse regisseur -veel van Heiner Müller- van wie nog nooit iets in Nederland te zien is geweest. Daar komt komend seizoen verandering in en Die Hamletmaschine is een kans om al iets van zijn werk te zien, hij speelt ook zelf mee. Nou ja, meespelen: hij speelt het stuk bijna als solo, twee jonge DT acteurs mogen ook een scènetje doen.
Maar het is wel sterk: ik kende de Hamletmachine vooral als declameermarathon, maar Gotscheff speelt het met zijn indringende stem en eenvoudige dictie als tekst van een oudere Hamlet-acteur, die dus zijn hele leven getwijfeld heeft en tot geen enkele daad is gekomen. Het decor bestaat uit tien grafvormige gaten in de toneelvloer, corresponderend met het aantal doden in Hamlet.
