Dat Nederlandse literatuur zich in warme belangstelling mag verheugen, blijkt maar eens uit de toneelbewerking van Arthur Japin’s hitroman uit 2003 Een schitterend gebrek. Het anders vooral door insiders bezochte Vlaamse gezelschap De Tijd trekt er uitverkochte zalen mee tijdens een langere tournee. Toch is dit zeker méér dan een voorstelling uitsluitend voor Japin-fans.

Japin kiest als hoofdpersoon voor zijn verhaal over onmacht in de liefde Lucia, de eerste geliefde van de legendarische vrouwenverslinder Giacomo Casanova. Als pubers ontmoeten ze elkaar op Italiaans landgoed en worden verliefd, dan nog gretig en ongeremd. Hij moet gaan, maar als hij terugkomt uit Venetië zullen ze trouwen. In de tussentijd raakt zij verminkt door de pokken en kiest ervoor te verdwijnen. Vele jaren en vele minnaars en minnaressen later ontmoeten ze elkaar opnieuw in Amsterdam zonder dat hij haar herkent; zij verbergt haar littekens achter een voile. Ze spelen het verleidingsspel opnieuw, maar nu ouder, wijzer, triester en harder.

Wie een geënsceneerde versie van de roman verwacht komt bedrogen uit. Regisseur Lucas Vandervost kiest voor rigoreus verteltheater, met een minimum aan theatraliteit. Twee jonge actrices -Rosa Vandervost en Suzanne Grotenhuis- spreken soms in de eerste persoon, soms in de derde en wisselen in de spitse dialogen tussen de minaars steeds van rol. Hun intense, zorgvuldige tekstbehandeling zorgt voor spanning en grote concentratie.

De actrices liggen qua leeftijd en mentaliteit dichter bij de jonge Lucia dan bij de oude en het is mooi om de schuchterheid en twijfel te zien waarmee ze de koele ideeën over liefde van de door schade en schande wijs geworden Lucia uitspreken. De voorstelling wordt daardoor melancholieker dan het boek.

Japin vertelt zijn verhaal met on-Hollandse charme, maar wijst met sardonisch genoegen op de gebreken van het idee van de romantische liefde. Door de strijd tussen de jonge en de oude geliefden uit het boek te vertalen naar de strijd tussen de actrices en het materiaal kiest De Tijd voor een iets hoopvoller conclusie.

De voorstelling dreigde deze avond van de Nederlandse première overigens nogal zwaar op de hand te worden. Het subtiele understatement de speelsters wel degelijk inzetten wordt door het Nederlandse publiek nauwelijks opgepikt. Vlamingen en Nederlanders kunnen hun literatuur delen, maar elkaars gevoel voor humor blijkt moeilijker overdraagbaar.

Theater Schitterend Gebrek door De Tijd, naar de roman van Arthur Japin. Gezien 24/10/06 in de Toneelschuur Haarlem. Te zien in De Brakke Grond in Amsterdam 9 t/m 11/11, tournee t/m 2/12. Meer informatie op www.detijd.be

Toen Matthijs Rümke vorig seizoen artistiek leider werd van Het Zuidelijk Toneel presenteerde hij een ambitieus plan. Het Eindhovense gezelschap zou voornamelijk nieuwe Nederlandse toneelteksten gaan presenteren. Maar de eerste twee voorstellingen die Rümke regisseerde –Tirannie van de Tijd en Walhalla– bleken stevige mislukkingen, waarbij vooral de kwaliteit van de stukken tegenviel.

Helaas brengt Breekbaar geen kentering in deze neerwaardse trend. Het nieuwe toneelstuk van Frans Strijards moest een tragikomische satire over het theatervak worden, maar blijkt een quasi-filosofisch samenraapsel met een bittere ondertoon.

Het verhaal gaat over uitgerangeerde theaterdiva Magda (Ria Eimers) die een cursus geeft aan vier acteurs van een jongere generatie. In de loop van het stuk werken ze aan musicalnummer met zang en dans, hebben ze conflicten, en debiteert Magda clichés over theater als vrijplaats en als “onvoorwaardelijke voorkeurstem op het leven.” De studenten worden onstellend oppervlakkig neergezet. De een is een soap-sterretje, een ander danseres in een louche club, een derde komt van de afdeling damesmode. Ze zijn alleen maar op zoek naar roem en geld.

Het uitgangspunt zou misschien nog kunnen werken als over-the-top persiflage op Idols, maar het cynisme in de tekst geeft geen ruimte voor de relativering die daarbij nodig is. Bovendien is het moeilijk om het personage Magda los te zien van Strijards’ eigen positie in het theaterveld: vroeger bejubeld schrijver en regisseur, maar nu verworden tot toneeldinosaurus.

Regisseur Rümke heeft duidelijk geen vat gekregen op dit magere vehikel. Het voornaamste decorstuk is een grote show-trap die de cursisten gebruiken voor hun presentaties. Achterop het podium staat een grote carnavalswagen. Tegen het einde laat Rümke een enorme hoeveelheid achterdoeken -een bos, een balzaal, een schilderij, glimmende lappen, enzovoort- achter elkaar naar beneden zakken en weer opstijgen. Is het een parodie op de platheid en technische krachtpatserij in moderne musicals? Of typeert het de krachteloosheid van deze regie zelf?

Ook de spelers lijken verdwaald. Ria Eimers is eerder een excentrieke maar lieve tante dan een bitchy diva, en de vier jongere cursisten (Nanette Edens, Trudi Klever, Jorrit Ruijs en Heike Wisse) worstelen met hun danspasjes en met hun lelijke kostuums. Bert Luppes als de zakelijk leider van Magda is de enige op het toneel die het nog een beetje naar z’n zin lijkt te hebben. Hij heeft dan ook de paar sterke one-liners die het stuk wel biedt

Binnen en buiten het theaterveld klinkt tegenwoordig vaak de mening dat er meer Nederlands toneelrepertoire zou moeten zijn. Ongewild vormen de voorstellingen van Het Zuidelijk Toneel goede argumenten tégen die stelling.

Theater Breekbaar van Het Zuidelijk Toneel. Tekst: Frans Strijards, regie Matthijs Rümke. Gezien 13/10/06, Schouwburg Eindhoven. In Amsterdam (Stadsschouwburg) 19/11. Tournee t/m 12/1/07. Meer informatie op www.hzt.nl

Mirthe Klieverik speelt een paard. Ze briest, galoppeert rondjes over het podium of knabbelt bedachtzaam aan een bosje bloemen in een vaasje. En ze kan praten, dus ze vertelt een verhaal. Over het andere paard dat ze denkt dat ze is. Want hoewel ze eruit ziet als een veulen, met glanzende vacht en een nog wollige staart, voelt ze zich eigenlijk een oude, knokige knol. En niet zomaar een knol, maar Roccinant, het paard van Don Quichot.

Die merkwaardige constructie -actrice speelt pratend paard dat een ander paard wil zijn- is een vondst van Esther Gerritsen, de toneelschrijfster die zoveel oog heeft voor alledaagse gekte. De tekst werkt omdat de absurde logica zo consequent wordt volgehouden. Het lijkt bijna een mop, maar achter de gortdroge humor schuilt een verhaal over identiteit en eenzaamheid.

Ze vertelt dat ze niet van andere paarden houdt. Die keuren je geen blik waardig als je nog maar een veulen bent. Liever zit ze met mensen in de kroeg: “Als ze het dan hebben over ‘het paard’ weet je tenminste dat het over jou gaat”, debiteert ze wijs. En zolang je niet gaat staan pissen in het café willen mensen graag met je praten, als ze eenmaal bekomen zijn van de verbazing om een pratend paard.

Het is jammer dat de jonge actrice Mirthe Klieverik vooral de lichte kant van de tekst benadrukt. Soms lijkt het alsof ze het stuk behandelt als een lang uitgerekte cabaret-sketch. Vooral aan het eind wreekt dat zich: de lyrische beschrijving van de liefde van Don Quichot voor zijn scharminkelige paard blijft te vlak.

Paard, Lunchpauzevoorstelling van Mirthe Klieverik. Tekst: Esther Gerritsen Gezien 12/10/06, in Bellevue. Aldaar t/m 20/10. Meer info op www.theaterbellevue.nl.

In de voorstellingen van regisseuse Ola Mafaalani zwerven opvallend vaak engelen over het toneel. Figuren die buiten de verwikkelingen staan en alleen maar observeren en soms troost kunnen bieden aan de andere personages. In haar nieuwe voorstelling, Hemel boven Berlijn, hebben de engelen de hoofdrol, met half geslaagd resultaat.

De voorstelling is een bewerking van de film Der Himmel über Berlin van de Duitse regisseur Wim Wenders uit 1987. Die film was een contemplatieve sfeertekening over eenzaamheid en verlangen, Mafaalani laat de meeste verwijzingen naar Berlijn en de muur weg en benadrukt dat het verhaal toch vooral een modern sprookje is. De voorstelling is een samenwerking tussen Toneelgroep Amsterdam en de American Repertory Theatre uit Boston.

De engelen Damiel (gespeeld door Fedja van Huêt) en Cassiel (de Amerikaanse acteur Bernard White) dwalen al eeuwenlang over de wereld. Ze horen wat mensen denken, maar kunnen niet in hun levens ingrijpen, hoogstens kunnen ze mensen even een klein gevoel van hoop geven. Als Damiel verliefd wordt op de circusacrobate Marion, besluit hij om zijn eeuwige bestaan op te geven en een sterfelijk mens te worden.

Het decor is een bewust lullige opstelling van plastic tuinstoeltjes rondom een snackbar in het verder lege toneelhuis. Uit de hoogte stromen mooi uitgelicht dunne stralen zand, die in de loop van de voorstelling bergjes vormen op het toneel. De eeuwigheid als regenbui uit een omgekeerde zandloper.

Van Huêt maakt een prachtige act van Damiel’s menswording: enthousiast leert hij de kleuren onderscheiden, de smaak van koffie proeven en pijn voelen omdat de koffie te heet is. Deze ontdekking van het leven en de ontmoeting met Marion, en haar realisatie dat dit de vervulling is van oud verlangen, zijn ontroerend en maken de banaal klinkende waarheid dat het leven met aandacht voor details geleefd moet worden even voelbaar. Een pleidooi voor slow food voor de ziel.

Maar de boodschap wordt ingebed tussen een hoop onsubtiele losse flodders. Noraly Beyer leest het nieuws van de dag voor, Fred Goessens houdt een woedende tirade over onverschilligheid, Hadwych Minis zingt een lied in het Spaans, speelt viool én heel cool basgitaar, de Amerikaanse acteur Stephen Payne is een heel geestige gevallen engel en trapeze-artieste Mam Smith als Marion doet een spectaculair acrobatisch nummer hoog boven het podium.

Soms is het raak en komen alle elementen samen in een keelsnoerend mooi beeld, zoals wanneer Cassiel een zelfmoordenaar niet van zijn daad kan afhouden. Maar vaker is het onrustig toneel dat zijn eigen boodschap ondergraaft.

Hemel boven Berlijn van Toneelgroep Amsterdam en het American Repertory Theatre. Regie: Ola Mafaalani. Gezien, 8/10/06 in de Stadsschouwburg. Aldaar t/m 20/10, tournee t/m 9/11. Meer info op www.toneelgroepamsterdam.nl

Othello is een wit stuk van een witte schrijver voor een wit publiek over raciale stereotypen. “Zwarten moeten er niet aan meewerken”, houdt schrijver Abdelkader Benali het publiek voor. Maar natuurlijk is het precies wat Benali wèl doet. En hij is de eerste niet. Multiculturele theatergroepen gebruiken Shakespeare’s verhaal over de jaloerse Moor vaak als uitgangspunt.

Zo speelde Cosmic in 1998 O.J. Othello waarin paralellen worden getrokken tussen de verhalen van Othello en O.J. Simpson, de van moord verdachte Amerikaanse football-speler. Recenter speelde het Onafhankelijk Toneel een versie waarin Bert Luppes Othello speelde als enige Nederlander tussen Marokkaanse acteurs.

Net als die eerdere voorstellingen is dit geen trouwe bewerking van het verhaal over de Moorse legerleider die door de intrigant Iago wordt aangezet tot jaloezie en moord op zijn blanke vrouw Desdemona. Benali schreef het stuk deze zomer terwijl hij in Beiroet verbleef tijdens de bombardementen door Israël. Hij maakte er een beschouwing over het perspectief van de vreemdeling, de zwarte in een witte samenleving. Maar beschouwing alleen maakt nog geen boeiend toneel.

De Athella uit de titel is een acteur die over een uurtje op moet als Othello. Athella is zwart en wordt gespeeld door de Surinaamse acteur Felix Burleson. Maar zwart is niet zwart genoeg en Burleson geeft zijn gezicht met schoensmeer de juiste tint. Hij vertelt over zijn leven, van het verre land achter de bergen waar hij opgroeide tot de toneelschool in Nederland, maar de rommelige structuur en de vele perspectiefwijzigingen maken zijn verhaal moeilijk te volgen.

Iago en Desdemona komen ook nog voorbij; Benali’s beschrijvingen verwijzen steels naar Pim Fortuyn en Ayaan Hirsi Ali -die ook op een fotootje in het decor terugkomt-, maar het is krachteloos. De verbanden zijn gezocht en er mist een dwingende schrijvershand om alle thema’s bij elkaar te houden.

Burleson heeft een mooie stem en is prettig om naar te kijken, maar ook hij kan deze tekst niet spannender maken.

Theater Athella/Othello van De Nieuw Amsterdam. Tekst: Abdelkader Benali; Regie: Caspar Nieuwenhuis; Spel: Felix Burleson. Gezien, 5/10/06, Theater Bellevue. Aldaar t/m 7/10, tournee t/m 24/11. Meer info op www.denieuwamsterdam.nl

Porgy Franssen maakte twee jaar geleden Novecento, pianist der oceanen dat hem de kans gaf zijn talent als verteller te etaleren. Nu gebruikt hij opnieuw een verhaal van Allesandro Baricco als uitgangspunt voor een voorstelling in kleine setting, waarbij het publiek aan zijn lippen hangt.

Het verhaal gaat over Hervé Joncour die halverwege de 19e eeuw ieder jaar naar het Midden Oosten reist om zijderupsen te kopen voor de spinnerijen en wevers in zijn geboortedorp in Frankrijk. Een ziekte onder de rupsen zorgt ervoor dat hij zijn handel verder weg moet zoeken, in Japan.

Daar vindt hij de mooiste zijde, de zwijgzame heerser Hara-Kei en diens mysterieuze vrouw met westerse ogen. Hij raakt in de ban van haar en ondanks dat ze nooit met elkaar spreken wordt zij de belangrijkste reden om jaarlijks de lange, zware reis te ondernemen. Maar ondanks zijn verlangen onderdrukt Joncour zijn emoties: hij blijft een toeschouwer van zijn eigen leven.

Franssen vertelt het verhaal met oneindige charme. Zijn ingehouden stijl klopt mooi bij de geschetste wereld van tuinen, vogelkooien en wereldreizen die lang maar ook voorspelbaar zijn. Het geluidsdecor is onnadrukkelijk, romantische pianomuziek, maar ook oosterse klanken. Het decor is een toonzaal van japanse meubels in vitrines, overdekt met witte zijden doeken. Zij benadrukken de afstand waarmee Joncour zijn leven beschouwd.

Het is het contrast tussen die afstand enerzijds en de passie waarmee zijn verhaal verteld wordt anderzijds die dit een bijzonder aangename vertelvoorstelling maken.

Theater Zijde van Orkater. Naar de novelle van Alessandro Baricco, door Porgy Franssen. Gezien 22/9/06 in De Verkadefabriek, Den Bosch. Te zien in Amstelveen (Schouwburg) 13 en 14/10, in Amsterdam (Bellevue) 17 t/m 22/10. Meer info op www.orkater.nl

Marcus Azzini is er een beetje beduusd van. In de hippe Club NL op de Nieuwezijds Voorburgwal staat een band klaar en wordt op alle muren een gelikt promo-filmpje voor de theatervoorstelling Sexual Perversity getoond: heftig zoenende acteurs in slowmotion. Azzini mag dan wel de regisseur zijn van de voorstelling, de promotie is stevig in handen van MTV.

Sexual Perversity is de eerste theaterproductie van clipstation MTV, een co-productie met theaterproducent Rick Engelkes. Johnny de Mol, Jelka van Houten, Birgit Schuurman en Gijs Naber spelen in het stuk van David Mamet, dat in de jaren tachtig als About last night werd verfilmd met Rob Lowe en Demi Moore in de hoofdrollen. Vorig jaar was MTV al mediapartner van de voorstelling Tape -ook geregisseerd door Azzini- maar nu zet de televisiezender haar hele arsenaal in: Schuurman en Van Houten namen een titelsong op -een rockende cover van Parttime lover van Stevie Wonder-, een clipje volgt nog en zal samen met de promo’s op de zender te zien zijn.

MTV en Engelkes willen zich voor langere tijd verbinden, met als doel om meer jongeren naar het theater te krijgen. Volgens channel director Maurice Hols past dit binnen de koers die MTV al een aantal jaar vaart: “MTV is niet alleen meer een zender, we zijn een jongeren-entertainment-lifestyle-brand. We proberen onszelf constant te vernieuwen, zoals met MTV Raw en Coolpolitics, waarin we samenwerken met organisaties voor ontwikkelingshulp en debatcentra. We zien dat er weinig jongeren naar het theater gaan en daar willen we wat aan doen.” Daar komt bij dat het voor MTV een gezonde investering is. “We zijn een commercieel bedrijf, aan het eind moet er onder de streep wel iets overblijven”, aldus Hols.

Aan regisseur Azzini de taak om van het mooie marketing verhaal ook een mooie voorstelling te maken. Hoewel alleen Naber op de toneelschool heeft gezeten hebben alle acteurs ruime ervaring in films, musicals of als televisiepresentator. Er wordt vooral nog gewerkt aan het bewerken van het stuk. Want dat werd dan wel gekozen vanwege de aansprekende thematiek van sex, liefde en relaties, maar het dateert al weer van 1978. Azzini: “We hebben het wel moeten updaten voor de wereld van Bridget Jones en Sex and the City.”

Sexual perversity gaat op 27 oktober in de Meervaart in première. Meer info op www.sexualperversity.nl

zie ook: mijn recensie over Sexual Perversity

Willem Jan Otten is vooral bekend door zijn romans, zoals het met de Libris Literatuur Prijs bekroonde Specht en zoon. Maar daarnaast is Otten een productief toneelschrijver. Voor zijn nieuwe stuk Alexander baseerde hij zich op het leven van Alexander de Grote. We volgen de Macedonische vorst tijdens zijn veldtocht tegen het Perzië van koning Dareios. Bij de eerste veldslag neemt Alexander Dareios’ moeder, vrouw en minnares gevangen. Tegen de verwachtingen van zijn legerstaf in laat hij hen leven, terwijl hij tot aan Babylon toe verder jaagt op zijn grote vijand.

Otten schreef een stuk in vijfvoetige jamben dat druipt van symboliek. Grote kwesties als vrijheid en angst, geschiedenis en waarheid en de mogelijkheid van rechtvaardige oorlog stapelen zich op, naast verwijzingen naar de oorlog in Irak en christelijke symboliek. Hoewel het verhaal over de verwikkelingen en conflicten van Alexander en zijn oorlogsmakkers vlot verteld wordt, voelt de voorstelling al snel topzwaar door de overdaad aan thematiek. Als toeschouwer ga je ernaar verlangen de tekst nog eens rustig na te lezen, om de verschillende lagen en symbolen beter te begrijpen. Otten de toneelschrijver heeft zich te zeer laten meeslepen door Otten de romanschrijver.

Regisseuse Ira Judkovskaja, die met deze voorstelling debuteert in de grote zaal, maakte de verstandige keuze om niet de symboliek, maar het verhaal centraal te stellen. Vormgeving en spelstijl lijken de volheid en gelaagdheid van de tekst niet te veel in de weg te willen zitten. Met enkele sterke beelden -het uitstorten van emmers stenen over de speelvloer, het opzetten van een legertent- wordt de situatie neergezet, waarna de acteurs met verrassend gemak de poëtische tekst spelen.

Minder gelukkig is de keuze om de belangrijkste rollen te laten spelen door piepjonge acteurs, waarvan sommigen zelfs nog op de toneelschool zitten. Ze spelen zeker niet slecht, maar missen toch het gewicht om een voorstelling van dit kaliber te dragen. Vooral Kaspar Schellingerhout wordt in het begin nogal weggeblazen door Kees Boot en Mark Rietman, ervaren rotten in bijrollen. Rietman speelt overigens mooi een bulderende oude generaal wiens zoon sneuvelt, maar zit op momenten dicht tegen schmieren aan.

Speciale vermelding verdient Petra Laseur als de moeder van koning Dareios, die heen en weer geslingerd wordt tussen verdriet om haar zoon en bewondering voor diens vijand. Het is alleen zo jammer dat ze iedere keer in nieuwe lachwekkend lelijke jurken van glimplastic wordt gehesen. Dat doet toch afbreuk aan haar personage. De vormgeving kent meer van deze stevige missers, zoals de krakkemikkige maan op het achterdoek en de onfraaie grime. Het versterkt de indruk dat Alexander meer voor de leunstoel dan voor het toneel is gemaakt.

Alexander van Willem Jan Otten door Het Toneel Speelt. Gezien 26/9/06, Stadsschouwburg Amsterdam. Aldaar t/m 28/9 en van 31/10 t/m 2/11. Meer info op www.hettoneelspeelt.nl

Vier vrienden -drie zitten op de Toneelschool, één op de Kleinkunstacademie- willen een voorstelling maken over het maken van een voorstelling door vier vrienden. Het is eind jaren zestig, maar hun voorstelling moet spelen eind jaren dertig. Of nee, dat is te ingewikkeld met de oorlog en zo, liever een voorstelling die in de toekomst speelt. In 2006 bijvoorbeeld. De jonge kleinkunstenaar Daniël Samkalden heeft met zijn toneelstuk Van alle tijden een geestig spiegelpaleis gebouwd.

De spelers doen met hun bakkebaarden, hun vele, vele roken en hun archaïsche taalgebruik vrolijk de jaren zestig na. De vier vrienden -een revolutionair, een onzekere idealist, een burgerlijke estheet en de schrijver met het goede idee- komen na hun lessen van “Ank” (van der Moer) bij elkaar in de kroeg en spelen de scènes die de schrijver voor hen heeft bedacht. De schrijver, gespeeld door Samkalden zelf, en zijn spelers proberen zich een toekomst voor te stellen, waarin hun idealen, zoals seksuele bevrijding en individuele ontplooiing, werkelijkheid zijn geworden.

Het leidt tot humoristische situaties waarbij de nog lelieblanke acteurtjes een nogal expliciet sexueel gesprek moeten voeren of als de toekomstige openhartigheid leidt tot spanningen in de vriendschap. De grappige verwijzingen naar de hegemonie van de Verenigde Staten, mobiele telefoons en de angst voor bommen (nucleair of terroristisch) maken duidelijk dat hoewel de tijden veranderen er ook heel veel hetzelfde blijft. Ook het verschillende taalgebruik van de personages in de jaren dertig, zestig en nul is op geestige wijze getroffen.

Uiteindelijk blijkt toekomst van de studenten helemaal niet zo rooskleurig. De schrijver ziet dat de ideeën van hun tijd uiteindelijk in 2006 zullen leiden tot cynisme, de eenzaamheid en de ongeremde zelfexpressie. Een keiharde afrekening met de generatie van ’68 is deze voorstelling echter niet. Daarvoor is de toon te licht en de boodschap te weinig hoogdravend. Bovendien concentreert Samkalden zich, zoals de titel al aangeeft, op de dingen die onveranderlijk zijn. Dat maakt dit een sympathieke, maar niet hemelbestormende voorstelling.

Van alle tijden van Daniël Samkalden door Bellevue Lunchtheater. Met Guy Clemens, Sylvia Hoeks, Merijn de Jong, Abel Nienhuis en Daniël Samkalden. Gezien 22/9/06 in Bellevue, aldaar t/m 1/10. Meer info op www.lunchvoorstelling.nl

De schouwburgen in de grote steden moeten geleid worden door huisgezelschappen; jonge theatermakers moeten streng op kwaliteit geselecteerd worden, het begrip vernieuwing moet de prullebak in. Met een ambitieus 9-puntenplan voor het theater opende Ivo van Hove gisteravond het nieuwe festival TF-1. Tijdens de sobere openingsceremonie in de Stadsschouwburg ontvouwde de directeur van Toneelgroep Amsterdam zijn visie op het Nederlandse theater in de 21e eeuw.

In die visie spelen de grotere toneelgezelschappen de hoofdrol: zij geven leiding aan de schouwburgen in de grote steden, zij selecteren en coachen jong talent en bieden continuïteit. “De aandacht moet gaan naar continuïteit gekoppeld aan zeggingskracht. Vernieuwing geeft ons de illusie van vooruitgang, een nutteloos en zinloos verlangen”, aldus Van Hove.

Van Hove is blij met de huidige “goede chemie” tussen Toneelgroep Amsterdam en de Amsterdamse Stadsschouwburg, maar ziet liever een meer structurele samenwerking: “De toevallig goede of slechte chemie tussen leidinggevenden kan toch niet de basis vormen voor een optimale werking van het grootste repertoiregezelschap van het land?”

Het festival TF-1 is de opvolger van Het Theaterfestival en toont de komende weken de beste voorstellingen van het vorige seizoen, uitgekozen door een jury onder leiding van Monique van de Ven, naast enkele genomineerden voor de Toneel Publieksprijs. De jury koos onder meer Opening Night, de uiterst succesvolle regie van Ivo van Hove.

Naast het hoofdprogramma zijn er drie randprogramma’s, met ieder een eigen titel. TF-2 is het Amsterdam Fringe Festival, een vergaarbak van kleine voorstellingen van ongeregelde makers op diverse plekken in de stad. TF-3 biedt verdieping, met lezingen, discussies en presentaties. TF-4 toont enkele voorstellingen die voor het Vlaamse Theaterfestival zijn uitgekozen als beste Vlaamse voorstellingen van het afgelopen seizoen.

De keuze van Het Parool uit TF-1234

Uit TF-1
Opening Night van Toneelgroep Amsterdam en NT Gent
Alom bejubelde regie van Ivo van Hove kreeg zelfs verstokte theaterhaters weer naar de schouwburg. Het beste wat Toneelgroep Amsterdam te bieden heeft: uitstekend ensemblespel, een prachtig decor, vernuftig gebruik van video en een excellerende Elsie de Brauw in de hoofdrol.
Stadsschouwburg, 6 en 7 september, 20:15 uur

Uit TF-2
3 van Opium voor het Volk
Jonge hondenclub uit Amsterdam maakte voorstelling vol stadsverhalen en synchroon verlopende levens. De voorstelling maakt ook kans op de maar liefst 50.000 euro grote BNG Prijs voor nieuwe theatermakers die op 8 september voor het eerst wordt uitgereikt.
Bellevue, donderdag 7 september, 20:30

Uit TF-3
Debat: De zelfmoordterrorist in het theater
Een opvallend groot aantal theatermakers koos het afgelopen seizoen een zelfmoordterrorist als personage. Is de zelfmoordterrorist het ultieme icoon van de 21e eeuw? Pieter Hilhorst praat met regisseurs als Johan Simons en Eric de Vroedt.
Stadsschouwburg, zondag 3 september, 16 uur, toegang vrij

Uit TF-4
Welcome in my backyard van Wunderbaum
OK, eigenlijk selecteerde de Vlaamse jury De Rollende Road Show, een andere voorstelling van Wunderbaum. Maar deze Maastrichtse club die zich verbond met Johan Simons’ NT Gent maakt op dit moment het hipste theater van de lage landen. En nog maatschappelijk relevant ook.
De Brakke Grond, 2 en 3 september, 19 uur

Meer info op www.tf-1.nl