Tevreden met zichzelf, ontevreden over de maatschappij; dat is in een notedop de staat van de Nederlander. Het is die specifieke vorm van cultuurpessimisme die Joan Nederlof onderzoekt in haar solovoorstelling Sinaasappelstraat.

In feite is het een vrij droge lezing over democratie die ze houdt, maar met een slimme vondst weet ze de stof levend te maken: ze haalt haar grootmoeder terug (“Ik ben al ruim 20 jaar dood; tot vólle tevredenheid”), de fel sociaal-democratische Mien van Dam uit de Sinaasappelstraat in Den Haag, tevens liefhebber van operaster Joan Sutherland.

In een dialoog met haar oma (bril op) onderzoekt Nederlof (bril af) haar onvrede en komt ze via denkers als Alexis de Tocqueville en Albert Jan Kruiter uit bij het hedendaagse tekort: de democratische overheid heeft haar burgers zoveel taken uit handen genomen dat er geen ruimte is voor een democratische cultuur, waarbij mensen bijdragen aan het algemeen belang.

Tussen de regels door blijkt dat het sinds de dood van mevrouw Van Dam niet alleen maar achteruitgang is: kanker is te genezen en homo’s en lesbiennes kunnen trouwen. En hoe vurig haar geloof in gelijkheid ook is, haar schoonmaakster behandeld ze met wantrouwen en aan katholieken heeft ze een bloedhekel.

Wat goed is aan de voorstelling is de door Nederlof met pinnig onbegrip gespeelde nuchterheid van oma, die voor zelfrelativering zorgt van haar toch wat tobberige moderne-progressieven-problematiek.

Verder blijven het toch twee moeizaam aan elkaar geschroefde delen: het college politicologie en de lieve nostalgie naar helderder tijden. Daar kan een fraai theatrale finale met een cameo van Sutherland zelf niet meer aan helpen.

Sinaasappelstraat van Mugmetdegoudentand. Gezien: 29/11/14 in Bellevue. Aldaar t/m 4/12. (om 17:30u!) Meer info op www.mugmetdegoudentand.nl