Recensie: ‘Bij het kanaal naar links’ van De Mexicaanse Hond en Olympique Dramatique
“Wees blij dat de situatie gespannen is”, zegt de ene buurman over de andere. En later; “Wat is er tegen haat? Tegen pure, zuiver haat?” Alex van Warmerdam maakt ongeveer net zo vaak een film als een theatervoorstelling, maar gezellig wordt het nooit. Bij het kanaal naar links biedt weer dezelfde afgemeten zinnen, absurde situaties en droge acteerstijl als zijn eerdere werk, dit keer verpakt in een buitengewoon boosaardig sprookje met zowaar een randje maatschappijkritiek.
Twee families delen de speelvloer, een hellend vlak met een groen en bruin achterdoek, een abstracte jungle. Ieder gezin heeft een éénpersoonsbed en een tafel, links staat een schuurtje waar rechts een kast staat. De familie links bestaat uit een politieagent (Aat Ceelen), die met zijn zwarte uniform met een leren band over zijn borst onmiskenbaar aan een NSB’er doet denken, zijn vrouw en twee kinderen.
Rechts zijn ze iets minder nucleair, met alleen een vader (Pierre Bokma) en een zoon. De twee zoons worden gespeeld door acteurs van de Vlaamse groep Olympique Dramatique, die vroeger nogal opviel door heftig toneelspel, maar in deze voorstelling hebben de twee mannen (Stijn van Opstal en Tom Dewispelaere) precies die intense beheersing die Van Warmerdams stijl vraagt.
Aan het begin is het vooral die speelstijl die intrigeert; het afgepaste praten in korte zinnen, acteurs die nauwelijks lijken te denken of voelen, maar uitsluitend praten en handelen. Bokma is weergaloos onderdanig als gluiperige vader die door zijn zoon wordt afgeblaft, Annet Malherbe als de kalmeringspillenverslaafde moeder is een brok zenuwen, zonder dat het een moment psychologisch wordt. Het verhaal, dat in het begin nog alle kanten op kan (wat doet de zoon de hele tijd in het schuurtje? Wat is de buurman toch aan het hosselen? Krijgt de vader ooit zijn loon? Gaan die geweren nog gebruikt worden?), wint echter al snel aan vaart en voert naar een onherroepelijk en sinister slot.
Van Warmerdam, in deze voorstelling verantwoordelijk voor tekst, regie, decor en muziek, heeft veel te maken met Wim T. Schippers. Beiden zijn buitenbeentjes in het Nederlandse theater. Ze maken slechts om de paar jaar een nieuwe voorstelling, tussen hun vele andere projecten door en juist omdat beide kunstenaars zich zo afzijdig houden van wat er elders in het theater te zien is, hebben hun voorstellingen altijd iets licht oubolligs, al weten ze hun weg naar een ruime schare vaste fans moeiteloos te vinden.
In al z’n eigenzinnige absurdisme staat Van Warmerdam’s werk vaak een beetje naast de maatschappij. In Bij het kanaal naar links lijkt dat lange tijd ook zo maar in de magnifieke laatste scène en de grimmige uitkomst van het stuk is uiteindelijk duidelijk een statement over kleinburgerlijk nationalisme te zien. Een typische, goede Van Warmerdam kortom, met een aangenaam bijtend slot.
Bij het kanaal naar links van De Mexicaanse Hond en Olympique Dramatique. Gezien: 12/4/11. Te zien in Amsterdam (Stadsschouwburg) 20-25/5. Meer info op www.orkater.nl
Zal wel aan ons liggen, maar ons is de essentie van het stuk volledig ontgaan.
Toch bijzonder om weer de met de hele meute een staande ovatie te produceren.
Dat was een duur dutje
Ook ik zoek het maar bij mezelf. Kon het niet waarderen, ik snapte het niet. Heel opmerkelijk om mensen te horen schateren als iemand een broek uittrok of een andere handeling verichtte die naar mijn mening niet humoristisch was. Echt de hele zaal. Zou ieder dan echt pret hebben? En waarom dan? Een aparte en vervreemdende ervaring. Ik voelde me niet eens geergerd, want ik vond het echt niets. Niet in goede zin en niet in negatieve zin. En dat heb je toch niet zo vaak. Het was wel zonde van de tijd, tja, dat wel
Ik had er echt veel meer van verwacht. Ik heb twee keer gegrinnikt en het stuk raakte me verder ook niet. Ik las ergens dat dit Van Warmerdams beste stuk ooit zou zijn. Dat belooft niet veel goeds voor de rest. Ik heb ook maar braaf geklapt, maar niet van harte.
Bovenstaande reacties zijn voor mij onbegrijpelijk.
Heb zeer genoten.
De films van Alex van Warmerdam heb ik gezien, nu voor het eerst een theaterstuk: geweldig.
Zulke absurde situaties, zo’n bijzondere sfeer, indrukwekkend neergezet door geweldige acteurs.
Bedankt voor een geweldige avond!!!
ik ben het zeer eens met de eerste 3 commentaren:humorloos,tempoloos,waardeloos,zonde van de tijd.
ik waardeer normaliter zowel van Warmerderdam,als de spelers zeer. onbegrijpelijke krantenrecensies: men durfde blijkbaar geen eerlijk oordeel te geven gezien de “bekende namen”
Ik vond het een saai stuk.
Ik vond het een beetje jammer dat er niks werd uitgelegd, ik snapte er vrij weinig van. Waarom was er ruzie? Wat was er in die schuur? Hoezo waren zij de enige blanken? Erg raar.
Jammer dat veel mensen dit soort stukken niet begrijpen. Ik ben fan van dit soort theater (ook bijvoorbeeld Golden Palace)
Geweldig gespeeld, droge (zwarte) humor en inderdaad een toefje maatschappelijke kritiek.
Heb genoten, gelachten, gefronsd en als eerste de staande ovatie ingezet.
Briljant stuk! Mensen die hier niet van genieten hebben geen gevoel voor humor. Actueel onderwerp , snelle dialogen, ongeforceerd taalgebruik, verrassend, ononderbroken spanningsboog en uitstekend geacteerd. Een must-see voor de liefhebber. Gezien in Amsterdam 20/05/11
Vol verwachting naar de Schouwburg gegaan. Vond er eerlijk gezegd niks aan. Laatse deel is wel beduidend beter dan het eerste stuk. Toen had ik echt het idee naar amateur toneel te kijken. Zou niemand aanraden hier naar toe te gaan. Van Pierre en Annet veel beter gewend.
Lovende recensies met 5 sterren in de volkskrant. Ik dacht, dat word erg leuk en we gaan met de hele familie en doe mijn ouders een avondje theater cadeau…
Veel bloot, broeken uit, platvloerse sex op het toneel. Is dat de reden waarom het stuk 5 sterren scoort? Wij vonden het humorloos en amateuristisch. Mijn ouders waren geschokt. We hebben met de familie nagepraat over de essentie van dit stuk… We hebben geen flauw idee! Geen succes.
ook wij hadden hoge verwachtingen, maar na de veelbelovende openingstoespraak en een aantal leuke aanzetten zakte het snel in. Af en toe best aardige dialogen hoor, en met het spel was ook niet veel mis, maar ’t was zoooo saai en voorspelbaar. Wij zijn duidelijk geen liefhebbers
Briljant stuk. Het huidig cultuurpessimisme tot het uiterste doorgedacht. Wie gaat kijken om een ´leuke´ avond te hebben komt bedrogen uit.
Wat ik heb gezien: het verdwijnen van ethische en esthetische normen en waarden.
De vervreemding van het persoonlijk en maatschappelijk leven: de personages zijn niet met emoties bezield, zij leven in een vreemd systeem van haat, omsingeling en macht.
De status quo van de haat geeft zin en relief aan het bestaan, de economische macht is drijfveer voor verandering in de gevestigde orde. Niet ten goede: wat zich aan het begin aankondigt als hoop, blijkt later even onmenselijk.
Het lijkt of van Warmerdam zomaar is begonnen met schrijven… zonder plan. Na elk zinnetje schreef hij een zinnetje dat daar netjes op volgde, maar samen vertellen die zinnetjes geen verhaal. Er is geen mening, geen gedachte, geen clou. Er is wel een voor de hand liggend einde. Hulde voor de acteurs die van dit conceptuele rommeltje nog iets hebben weten te maken. Zij moeten zich iedere avond, in de bus terug, hetzelfde afvragen: waar ging het in godsnaam over?
De kwaliteit van de individuele acteer prestaties staan voor mij en mijn anneke niet ter discussie. Maar los daarvan was dit het slechtste toneelstuk dat wij ooit hebben willen en “moeten” hebben aanschouwen.
ik denk dat de spelers,heel goed weten waar het over ging in de bus terug!! dit is toneel in een volstrekt andere vorm, waar je mijns inziens van moet houden, of je houdt er niet van. het is tenslotte Van Warmerdam, met zijn eigen wetten en regels! ik denk: geef je er aan over , onderga het,dan heb je een superavond met de nodige stof tot nadenken…..of niet!
Grappig dat de mensen die het goed vonden wel onderbouwd kunnen beargumenteren wat er goed aan was, en dat de mensen die het niet goed vonden dat niet kunnen. De helft geeft ook toe er niks van te snappen. Dan heeft het dus niet zoveel te maken met het toneelstuk als wel de mate waarin de critici op dit forum betekenis kunnen geven aan kunst en cultuur :-s
Ja maar Lisette ik had helemaal niets om over na te denken… mijn hoofd was net zo leeg als het toneel na afloop en dat kwam door de onvoorstelbare leegte van de tekst.
Pretentieuze rommel was het…
Onvoorstelbare leegte van tekst, kan juist heel veel in zich herbergen, als je het wil horen tenminste…..
En nadenkertje Axel.
ik bedoel natuurlijk: een nadenkertje
Ik heb het stuk niet gezien, alleen gelezen.
Het is zeer opmerkelijk dat ongeveer de helft het heel goed vond en de rest het helemaal niets. Blijkbaar ga je hier helemaal in mee of distantieer je je ervan. Er is niemand die het ‘wel’ leuk vond (of die mensen hebben niet de behoefte een reactie te plaatsen, zou zomaar kunnen)
Ik denk dat het feit dat zovelen er niets mee kunnen veroorzaakt wordt doordat de personages nauwelijks emoties laten zien, ze zijn erg rationeel en het is moeilijk om je ermee te identificeren. Dat is een stijl waar je van moet houden. Ik heb zelf wel bewondering voor de vinnige dialogen, hoe leuk is het als Lucien tegen Arnold zegt dat hij een zwak voor zijn vrouw heeft, dat Lucien dan niet zegt: flikker op, of iets dergelijks, maar: Dat zou je niet zeggen als ik een Egyptenaar was. Zo’n dialoog kom je in het echte leven niet tegen. Dat maakt dat je niet weet wat je van de personages kan verwachten. Ik hou wel van de vreemde werelden die van Warmerdam creëert, al zijn ze altijd iets te naargeestig van sfeer, naar mijn mening. Er zit bijna altijd wel een met seks geobsedeerde wanhopige man in. In ieder geval is er niemand die kan beweren dat zijn plots niet orgineel zijn. Degen die heeft gezegd dat het stuk voorspelbaar was geloof ik dan ook niet helemaal, misschien dat het achteraf zo voelt, maar halverwege wist jij echt niet dat Lucien Angelique zou gaan bevruchten in een soort naargeestig ritueel, en gelijk daarop door haar broer omgebracht zou worden