“Wat is er toch met die kloterookmachine?!” Een groepje theatermakers probeert controle te houden over een begrafenisstoet, een carnavalsoptocht en een communistische demonstratie, maar in de enorme hoeveelheid afspraken over licht, geluid en beweging laat het rookapparaat het afweten.

Gelukkig zijn de optochten alledrie maar een voet hoog. Het zijn ingenieuze contructies van poppen op wieltjes, door middel van touwtjes en stokken voortbewogen door de spelers van Hotel Modern. De groep herneemt na tien jaar de voorstelling Heden Stad, waar ze een dag en een nacht uit het leven van een grote stad tonen. In een studio aan de historische Delfshaven in Rotterdam staan manshoge kartonnen dozen als een skyline van flatgebouwen, witbroden worden bussen, de mensen worden gespeeld door parfumflesjes, bananen en bierblikjes.

“Het is onze oervoorstelling”, vertelt Pauline Kalker na afloop van de repetitie, “De eerste keer dat we met maquettes op het toneel werkten. Met de voorstellingen erna hebben we veel nieuw publiek gewonnen die we deze voorstelling ook graag willen laten zien.” Dat publiek kwam af op bijzondere voorstellingen als De Grote Oorlog en Kamp waarin de groep maquettes combineerde met vingercamera’s en zo live animatiefilms maakte over de Eerste Wereldoorlog en de holocaust. Ze werden er wereldberoemd mee, en de voorstellingen spelen nog steeds, deze winter bijvoorbeeld in Moskou, Vancouver en Tokio.

“Het was heel verfrissend om deze voorstelling weer op te nemen”, zegt Arlène Hoornweg, “Het heeft een optimistische blik op de wereld, een zekere levenslust.” “Het is ons gelukt om een mooie wereld te scheppen met deze voorstelling”, vult Kalker aan, “het is goed om daarnaar terug te kijken na de heftige beelden uit de latere voorstellingen.” “De techniek werd ook veel belangrijker”, zegt Hoornweg. “Onze laatste voorstelling, Garnalen Verhalen, is state-of-the-art video-montage. Dit is ouderwetse poppenkast, je trekt aan een touwtje en een poppetje komt tot leven.”

Het opnemen van zo’n oude voorstelling heeft nogal wat voeten in aarde. De constructies en de digitale bestanden van de soundscape waren er nog -“we bewaren sowieso zoveel mogelijk”-, maar de videoregistratie laat niet alles zien. “Het blijft puzzelen”, zegt Herman Helle, “vooral wat betreft het licht. Sommige dingen moesten we opnieuw maken, maar het blijkt veel moeilijker dan tien jaar geleden om van die hele grote kartonnen dozen te vinden. Spullen worden blijkbaar anders verpakt.”

Helle maakte ooit maquettes voor architect Rem Koolhaas. Sporen van diens ideeën over stedelijkheid zijn terug te vinden in de voorstelling. Helle: “Lange tijd was de stad was een probleemgeval. Steden zouden dorpser moeten worden om mensen rust en ruimte te geven. Koolhaas zei juist dat steden werkten omdát ze chaotisch, druk en verstopt zijn. Hij pleitte voor méér dynamiek, meer hoogbouw. Zo’n veelkleurige stad wilde in deze voorstelling laten zien.”

“Omdat we nu weer tien jaar verder zijn ontwikkelt de betekenis van de voorstelling zich ook”, stelt Kalker: “Na 9/11 en door een term als ‘probleemwijken’ wordt die veelkleurigheid van de stad helaas negatief opgevat. Een van de torens in het decor is een minaret: toen een grappig exotisch element, nu bijna een politiek statement.”

“Maar het is in de eerste plaats een kijkspel”, zegt Hoornweg: “De  betovering van dag en nacht en het spel met lichtjes. En je mag zien hoe het gemaakt is; met herkenbare middelen laten we de hele wereld zien.” “Het gaat om de stad als personage”, vult Kalker aan, “Een levend wezen met gemoedstoestanden. Je moet het gevoel krijgen dat je op een wolkenkrabber staat en de hele stad ziet bewegen. En dat je een verrekijker hebt en je helemaal op één raam kunt inzoomen.”

Wat zijn eigenlijk de favoriete steden van de spelers zelf? Hoornweg noemt New York, Kalker Genua en Rome en alledrie noemen ze Hong Kong, waar ze deze zomer De Grote Oorlog speelden. Helle: “Het liefst zou ik willen dat Parijs, Rotterdam, Amsterdam, Rome en Hong Kong wijken waren van dezelfde stad. Maar uiteindelijk gaat het om de stad waar je je bed hebt staan.”

Heden Stad is van 20 t/m 24/10 te zien in Frascati. Meer informatie en kaarten op www.theaterfrascati.nl