Het begint onschuldig. Gesprekjes over sociale onhandigheid –telefoongesprekken en ongewenste ontmoetingen op straat- en depressie. Twee broers en een zus zitten bij elkaar. De ene broer is passief, de andere somber, de zus heeft snel haar oordelen klaar. Ze zitten in een kaal decor van rijen stoelen. Sommige op z’n kop of op elkaar, zoals in een aula in de vakantie of een lege kerk; er staat vooraan ook een Mariabeeld.

Olivier Provily keert na zijn ongelukkige ontslag bij Het Zuidelijk Toneel terug in het experimentele kleine zaalcircuit, ongetwijfeld met gemengde gevoelens: Provily heeft altijd gemeend dat zijn –radicale en soms tergende werk- een plaats moet hebben in de grote zaal. De komende twee jaar zal hij echter op kleinere schaal het begrip ‘innerlijk theater’ onderzoeken, om te beginnen in De Anderen, dat hij schreef en regisseerde.

Gaandeweg kun je begrijpen wat hij bedoelt met dat ‘innerlijk theater’. Onder de tamelijk banale woordenwisselingen worden de aanwezige wanhoop, frustraties en ongemakken steeds impliciet gehouden. Het acteren is onderkoeld, het valt op dat de acteurs iedere vorm van toneelmatigheid proberen te mijden, wat als nadeel heeft dat ze niet altijd goed te verstaan zijn, maar als voordeel dat de droge humor in de tekst naar voren komt.

Het gesprek wordt langzaam interessanter als de personages iets van hun perversiteiten laten zien. De zus loopt graag naakt in het bos, de twee broers hebben wel eens homosexueel geëxperimenteerd en de trieste broer trekt al zijn kleren uit. Maar er is geen ontwikkeling. De zus leest een citaat voor over de nietigheid van het menselijk bestaan en na iets meer dan een uur is het afgelopen.

Het punt is dat de optelsom van de impliciete tekst, ingehouden spel en een leeg decor een stapeling van subtiliteit is die veel vraagt van de toeschouwer en zelfs een tikje vrijblijvend aanvoelt voor wie er niet direct de poëzie in ziet. Daar staat tegenover dat Provily de banaliteiten en het minimalisme gebruikt om een bijzonder soort concentratie bij zijn spelers te bewerkstelligen. Innerlijk theater is een intrigerend begrip, maar er mag nog meer naar buiten komen.

De Anderen van Olivier Provily. Gezien 21/1/09 in Hetveem Theater. Aldaar t/m 25/1. Tournee.