Dit zijn lijstjes die ik schreef voor het Verleiding-boekje dat de VNT uitbracht voor seizoen 2004/2005. In die brochure worden alle VNT gezelschappen gepresenteerd met hun plannen voor het aankomende toneelseizoen. Deze lijstjes en nog wat interviews moesten wat lucht in de zaak brengen.

I. 6 Nederlandstalige stukken

Er wordt wel gezegd dat Nederland geen traditie van toneelschrijvers heeft. Toch heeft de geschiedenis een klein aantal meesterwerkjes opgeleverd, en toevallig worden die dit seizoen allemaal gespeeld. Daarnaast is er de laatste jaren een ware vloedgolf van nieuwe toneelschrijvers opgekomen, die veel nieuwe stukken schrijven, vaak speciaal geschreven voor een groep acteurs of een regisseur.

– Op hoop van zegen van Herman Heijermans door ZT Hollandia
De enige échte toneelklassieker van Hollandse bodem wordt dit jaar gespeeld door ZT Hollandia. De regisseur wordt de Zwitser Christoph Marthaler. Wat zou deze inwoner van het land van bergen en chocola maken van dit vissersdrama?

– Jozef in Egypte van Vondel door Het Toneel Speelt
Regisseur Hans Croiset heeft al een lange geschiedenis van Vondel-ensceneringen achter zich, voorstellingen zonder al te veel poespas en met veel nadruk op de poëtische taal van Vondel.

– Vrijdag van Hugo Claus door ZT Hollandia
Hugo Claus is zonder twijfel de belangrijkste levende toneelschrijver van het Nederlands taalgebied. Toch wordt hij opvallend weinig gespeeld. Deze Vrijdag is een zeer welkome uitzondering. De voorstelling werd bij de première, twee jaar geleden, zeer goed ontvangen, waarbij vooral de milde, optimistische interpretatie door regisseur Johan Simons opviel.

– Het Zouthuis, Zullen we het Liefde noemen en Goedbloed van Peer Wittenbols door Toneelgroep Oostpool
Al ruim tien jaar hebben schrijver Peer Wittenbols en regisseur Rob Ligthert een hecht samenwerkingsverbond. Wittenbols ontwikkelt zich daarin tot een veelzijdig schrijver. Dit jaar toert Oostpool door het land met een trilogie van recente familiedrama’s

– Woord van Gerardjan Rijnders door Firma Rieks Swarte (Cordoba project)
Hoewel Rijnders vooral bekend werd als regisseur en artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam blijft hij in de eerste plaats toneelschrijver. Sinds zijn vertrek bij TGA is hij drukker dan ooit. Vorig seizoen werkte hij mee aan 14 voorstellingen, dit seizoen zegt hij dat hij het iets rustiger aan gaat doen.

– Smoeder van Maria Goos door Mugmetdegoudentand
Maria Goos verwierf haar bekendheid door de mega-hit Cloaca, die Het Toneel Speelt twee jaar geleden opvoerde. Dit jaar maakt ze niet een nieuw toneelstuk voor de grote zaal, maar schrijft ze de tekst voor een kleine, intieme voorstelling over de dood van haar eigen moeder en die van acteur Marcel Musters. Goos zal zelf met Musters in de voorstelling spelen.

II. 6 jonge makers om in de gaten te houden

De afgelopen jaren lijkt het alsof er een heuse nieuwe generatie theatermakers is opgestaan. Ze zijn jong, onbesuisd, serieus, grappig, geëngageerd en buitengewoon gastvrij.

– Oom Wanja van Toneelgroep Amsterdam (en 4:48 Psychose van ZT Hollandia), regie Olivier Provily
Olivier Provily is de snelst rijzende ster van zijn generatie. Zijn vertraagde, maar fascinerende voorstellingen leverden hem in 2001 de Ton Lutz Prijs voor meest veelbelovende regie-student op. Dit jaar maakt hij zijn debuut in de grote zaal met deze Tsjechov. Bovendien wordt hij een van de artistiek leiders van ZT Hollandia.

– In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst van het NNT, regie Lotte van den Berg (Cordoba project)
Lotte van den Berg is een veelzijdig talent. Ze werkte met gevangenen, asielzoekers en geestelijk gehandicapten, maakte jeugdtheater en mime. Maar altijd blijft ze op zoek naar de antwoorden op de grote, bijna religieuze levensvragen: waarom zijn wij hier en wat moeten wij doen? In 2003 won ze de Erik Vos Prijs voor jong talent. Dit jaar maakt ze een voorstelling bij het NNT over politiek, macht en idealen.

– Gallery Play van Toneelschuur Producties, concept Cees Crijnen
Cees Krijnen is van huis uit beeldend kunstenaar, met een fascinatie voor performance kunst. Hij gebruikte de scheiding van zijn ouders voor een serie performances waarin zijn moeder de hoofdrol speelt. Gallery Play gaat over Cees’ belevenissen in de kunstwereld en biedt een ironisch inkijkje in het leven met galerie-eigenaren, subsidiënten en conservatoren.

– Altijd Weer van BouwHoek, regie/concept/uitvoering Elien van den Hoek, Arjen Bouwmeester
Arjen Bouwmeester is mimer en Elien van den Hoek toneelspeelster. Samen maken ze beeldend theater zonder tekst. In Altijd Weer tonen ze de belevenissen van het mannetje en het vrouwtje in een weerhuisje. Een verzorgd miniatuurtje met een melancholieke ondertoon.

– Hotel Bömmelding van het Muztheater, tekst Eva K. Mathijssen
Eva Mathijssen is actrice, maar vooral ook schrijfster. Bij haar afstuderen van de toneelschool in 2002 won ze de Top Naeff Prijs mede voor haar grote productie van speelbare stukken. Sindsdien heeft ze een aantal nieuwe teksten geschreven, vooral voor het Muztheater uit Zaandam. Dit jaar schrijft ze een stuk voor jongeren over tikkende koffers in een hotellobby en de angst voor het onbekende.

– Nu van Annette Speelt
Annette Speelt is een jong gezelschap rond acteurs Thijs Römer, Kirsten Denkers, Michel Sluysman en regisseur Christiaan Mooij. Ze kennen elkaar van de Amsterdamse Toneelschool en willen theater maken over het hier en nu. Letterlijk dus, zo blijkt uit de titel ‘Nu’. Zo actueel dat er voor februari 2005 nog niets over te zeggen is.

III. 6 Boeken op het Toneel

Er worden niet alleen maar toneelstukken gespeeld in de Nederlandse theaters. Theatermakers halen hun inspiratie uit verschillende bronnen zoals films, televisie, beeldende kunst, maar vooral ook: literatuur.

– Op zoek naar de verloren tijd van Proust door het Ro Theater
In Rotterdam wordt nu al een aantal jaar gewerkt aan een van de meest grootschalige projecten uit de Nederlandse theatergeschiedenis: de toneelversie van Prousts romancyclus. In vier voorstellingen probeert regisseur Guy Cassiers door te dringen in de wereld van Marcel, Albertine, Swann en Charlus. Drie delen zijn inmiddels gemaakt en worden nog gespeeld, het vierde gaat in mei in première.

– Hoofd zonder Wereld (naar Het Martyrium van Elias Canetti) door ’t Barre Land
Met een vergelijkbare manie als die van het Ro Theater heeft ’t Barre Land vijf jaar gewerkt aan de bewerking van de complexe roman Het Martyrium. Het resultaat mag er zijn: vier uur komedie op de vierkante meter (letterlijk!) met een spelplezier, aandacht voor detail en frisheid die je zelden op het toneel ziet.

– Elementaire Deeltjes van Michel Houellebecq door Het Nationale Toneel
Elementaire Deeltjes is de meest spraakmakende roman van de laatste jaren. Het boek werd ingehaald als het einde van het cynisme en verketterd vanwege de afrekening met de jaren ’60 waarmee het doordrenkt is. Het Nationale Toneel maakt nu een toneelversie, geregisseerd door Johan Doesburg.

– De hongerende weg van Ben Okri door Rieks Swarte en Huis aan de Amstel
De Nigeriaanse schrijver Ben Okri schreef een epische geschiedenis van zijn land na het einde van de kolonisatie, gezien door de ogen van een kind. Rieks Swarte maakte er een veelgeprezen familievoorstelling van met muzikanten, acteurs en poppenspelers in Afrikaanse sfeer.

– Max Havelaar van Multatuli door Hummelinck Stuurman
“Een klassieker”, zei Mark Twain, “is een boek dat mensen wel prijzen maar niet lezen.” Deze status lijkt inmiddels te gelden voor Max Havelaar. Maakt u dus vooral gebruik van deze toneelversie om uw kennis bij te spijkeren. Thom Hofman speelt de titelrol en Kees Hulst speelt Droogstoppel.

– Don Quichot van Cervantes door De Wetten van Kepler en ook door De Appel
Er zijn blijkbaar een hoop dolende ridders in Nederland, want wel twee gezelschappen gaan dit seizoen de belevenissen van Don Quichot en Sancho Panza op het toneel brengen. De Wetten van Kepler belooft ons muziektheater, bij De Appel mag de jonge regisseur David Geysen zijn tanden in Cervantes zetten.

IV. 6 toneelstukken uit de 20e eeuw

Nu de 21e eeuw daadwerkelijk is begonnen zijn de toneelstukken van Albee, Pinter, Handke, Thomas Bernhard, Beckett en Genet ineens niet langer eigentijds en modern. Daarom willen veel regisseurs juist nu kijken welke stukken gedateerd zijn en wat de échte klassiekers van de 20e zullen worden. En dat kan maar op één manier: door ze te spelen.

– Bedrog (1978) van Harold Pinter door Toneelgroep Amsterdam
Bedrog is een van de mooiste stukken van Pinter. Het verhaal van de liefdesgeschiedenis tussen Emma en Jerry begint twee jaar na het einde van hun buitenechtelijke verhouding en werkt in korte scènes terug in de tijd naar hun eerste ontmoeting. Toneelgroep Amsterdam heeft een langdurige band met Pinter, die zeer te spreken is over de Nederlandse wijze van acteren.

– De Theatermaker (1984) van Thomas Bernhard door de Paardenkathedraal
De Oostenrijkse aarts-chagrijn heeft een heel oeuvre bij elkaar geschreven van hilarische tragedies over het gevecht van het kleine individu tegen de kleinzielige maatschappij, lees: het gevecht van Thomas Bernhard tegen Oostenrijk. De Theatermaker is de tirade van een de toneelspeler Bruscon tegen de kleine luiden voor wie hij zijn meesterwerk ‘Het rad van de geschiedenis’ moet opvoeren. De voorstelling wordt geregisseerd door het even flamboyante als onberekenbare wonderkind Dirk Tanghe van de Paardenkathedraal. Een veelbelovende combinatie.

– Tramlijn Begeerte (1947) van Tenessee Williams door Het Vervolg
Blanche en Stanley, de hoofdpersonen uit dit stuk, zijn tragische personages uit twee compleet verschillende werelden. Met veel psychologisch inzicht laat Williams zien hoe ze elkaar en zichzelf te gronde richten. Vaak is het stuk een excuus voor melodramatisch spel, maar van regisseur Léon van der Sanden kunnen we een energieke en eigenwijze versie verwachten

– De Negers (1958) van Jean Genet door De Nieuw Amsterdam
De boze Genet, de misdadiger die dichter werd choqueerde het Franse publiek in de jaren ’40 en ’50 met zijn geweldsverheerlijkende boeken en toneelstukken. De Negers, over de ongelijke verhouding tussen wit en zwart, is een nog steeds met taboes omgeven stuk. Deze voorstelling, met een volledig niet-blanke cast, zal naar verwachting het nodige stof doen opwaaien. Overigens wordt ook Genets stuk De Meiden dit jaar gespeeld, door Het Nationale Toneel

– De laatsten der onverstandigen (1973) van Peter Handke door Keesen&Co
Peter Handke werd in de jaren ’60 bekend met zijn zogenaamde ‘spreekstukken’, zoals Publieksbeschimping en Zelfbeschuldiging, die expliciet de theatrale wetten onderzochten. Maar na die uiterst avant-gardistische stijloefeningen schreef Handke nog een paar toegankelijker stukken. Ook daarin zijn conventies en rolpatronen het onderwerp, maar het zijn vooral ook geestige stukken met absurde wendingen.

– Wie is er bang voor Virginia Woolf? (1962) van Edward Albee door het Onafhankelijk Toneel
Over de status van dit stuk hoeft niet getwijfeld te worden: het is een onverbiddelijke klassieker van de vorige eeuw en grondlegger van een heel nieuw genre huwelijkscrisis-drama. Virginia Woolf heeft in Nederland een mooie rij Georges en Martha’s opgeleverd, van Ank van der Moer en Han Bentz van den Berg tot recenter Will van Kralingen en Edwin de Vries of Manja Topper en Kuno Bakker van toneelgezelschap Dood Paard. Dit jaar zullen Bert Luppes en Ria Eimers in hun voetsporen treden.

V. 4 reprises van succesvoorstellingen

Aan het eind van het seizoen is het vaak mooi geweest. Het publiek heeft de voorstelling kunnen zien, de acteurs zijn klaar voor iets anders. Maar soms is het anders. Soms hebben enthousiast publiek, lovende kritieken en prestigieuze prijzen ervoor gezorgd iedereen een bepaalde voorstelling wel gezien wil en dat de zalen avond na avond stampvol zitten. Daarom is het fijn dat zulke voorstellingen in reprise gaan, zodat u een nieuwe kans hebt om kaartjes te bemachtigen.

– Tantalus, de Appel
Het publiek was dol-enthousiast over de toneelmarathon van De Appel. De voorstelling won dan ook de NRC Toneel Publieksprijs 2004. In twaalf uur wordt de toeschouwer door de klassieke mythologie gesleurd, tussendoor mag hij of zij mee eten. Ook de pers was enthousiast. “Een perfecte toneeldag waarin de bezoeker zich volledig kan onderdompelen in de Griekse mythes”, schreef NRC Handelsblad. “De mens, de goden en het lot zijn hier samengebracht in een intrigerend spel met tal van mooie momenten”, vond De Telegraaf.
De voorstelling speelt en september en oktober nog in het Appeltheater in Den Haag

– Othello, Toneelgroep Amsterdam
Hans Kesting maakte in 2003 zijn rentree bij Toneelgroep Amsterdam met de hoofdrol in een indrukwekkende Othello. Hafid Bouazza maakte een arabisch getinte nieuwe vertaling van het stuk en regisseur Ivo van Hove gaf het een moderne interpretatie. De pers was zeer enthousiast: “bloedstollende Othello” (De Volkskrant); “Klassieker Shakespeare in volle glorie” (De Telegraaf).
Wegens groot succes maakt deze voorstelling dit seizoen een tweede tournee door Nederland en België

– Brel, de zoete oorlog, Oostpool
Ter gelegenheid van zijn 25e sterfdag maakte Toneelgroep Oostpool vorig seizoen een muziektheatervoorstelling over Jacques Brel. Jeroen Willems schitterde in de hoofdrol en kreeg daarvoor (eindelijk) een Louis d’Or. Ook de pers was laaiend enthousiast: “Adembenemende vertolking van Jeroen Willems in zeldzaam goed gelukte productie”, aldus Trouw; “Willems slaagt voor het examen. Met vlag en wimpel. On-Brelse uitvoering van het werk van grote Jacques”, schreef de Telegraaf. De voorstelling, die tot nu toe alleen in Arnhem was te zien, maakt dit seizoen een landelijke tournee.

– Vrijdag, ZT Hollandia
Deze voorstelling van ZT Hollandia uit 2003 maakte diepe indruk op publiek en critici. Ook de diverse jury’s van toneelprijzen vonden dit een voorstelling van buitengewone kwaliteit. Vrijdag werd genomineerd voor de NRC Toneel Publieksprijs, maar werd ook als een van de tien belangrijkste voorstellingen van het jaar geselecteerd voor het prestigieuze Theaterfestival. Beide hoofdrolspelers Elsie de Brauw en Bert Luppes kregen een nominatie voor de acteursprijzen Theo d’Or en Louis d’Or. Luppes won de Louis d’Or voor zijn prestatie. De pers schreef: “Op en top een acteurstuk met een briljante cast van ZT Hollandia.” (De Standaard); “Vrijdag is mooi en bijzonder.” (Trouw). De voorstelling maakt dit seizoen opnieuw een landelijke tournee.

VI. 6 voorstellingen met topacteurs

-Gijs Scholten van Aschat en Pierre Bokma in De Kortste Eeuw van Orkater
Scholten van Aschat en Bokma zijn op dit moment dé acteurreuzen van Nederland. Beiden hebben ze alle belangrijke toneelprijzen op hun schoorsteenmantel staan, waaronder de felbegeerde Albert van Dalsumring. Daarnaast zijn ze ook goede vrienden, en zitten ze samen in een zangclubje.
Dat zal ze vast van pas komen in deze muziektheatervoorstelling van Orkater.

– Anne-Wil Blankers en Edwin de Vries in Trouw van Het Nationale Toneel
Blankers is de grande dame van het Nederlandse toneel. Enkele jaren geleden vierde ze nog triomfen als koningin Wilhelmina in de gelijknamige voorstelling. De Vries is in de eerste plaats acteur. Hij speelde in televisieseries (M’n dochter en ik), theatervoorstellingen (Art, Wie is er bang voor Virginia Woolf) en films (Left Luggage), maar ontwikkelt zich steeds meer tot schrijver, zoals voor de Harry Mulisch-verfilming Discovery of Heaven. In deze voorstelling spelen ze voor het eerst samen.

– Hans Kesting en Roeland Fernhout in De Kruistochten van Toneelgroep Amsterdam
Roeland Fernhout lijkt soms op een jongere versie van Hans Kesting. Dezelfde jongensachtige ontdeugendheid. Ze doen het ook allebei goed voor de camera, zoals Fernhout bewees in de films Zusje en Phileine zegt sorry, en Hans naast Paul de Leeuw op televisie. Toch kiezen ze allebei met hard en ziel voor het ploeteren op toneel.

– Huub Stapel en Chanella Hodge in Catwalk van Cosmic
Stapel speelt een schurk uit de modewereld en mag daarom de hele voorstelling rondlopen in de prachtige kleding van couturier Hamid Ed-Dakhissi. Dat is nog eens wat anders dan dat spijkerjackie uit Amsterdamned. Naast Stapel speelt Chanella Hodge een onschuldig fotomodel dat in de perverse wereld van geld, macht en sex terecht komt. Hodge kennen we uit GTST en Bon Bini Beach.

– Jeroen Krabbé en Marc-marie Huybregts in Amadeus van Bos Theaterproducties
Het toneelstuk Amadeus werd vooral beroemd door de Oscarwinnende film die er in 1984 van gemaakt werd. In deze voorstelling speelt Hollywoodster Krabbé Salieri en cabaretier Huybregts Mozart. Het is een verrassende combinatie, maar zeer veelbelovend. De speelstijl van de acteurs botst net als hun personages. Overigens is het voor het eerst sinds Het dagboek van Anne Frank uit 1984 dat Krabbé een toneelrol op zich neemt.

– Annet Nieuwenhuijzen en Sacha Bulthuis in Adem! van Wallis
In London vierden actrices Judi Dench en Maggie Smith triomfen met het stuk The breath of life van David Hare. Critici noemden het “Londons hottest attraction since the Spice Girls”. Impresariaat Wallis brengt nu de Nederlandse versie “Adem!” en zocht een vergelijkbaar koninginnekoppel. Ze vonden dat in Annet Nieuwenhuijzen, bekend uit Leedvermaak en Oud geld, en Sacha Bulthuis, die sinds jaar en dag verbonden is aan toneelgezelschap De Appel.

VII. Mime voor beginners in 6 eenvoudige lessen

Het is een bijna onuitroeibaar vooroordeel dat mime bestaat uit witgeschminckte mensen die doen alsof ze gevangen zitten in een glazen doos. Dat is dus niet zo. Maar wat dan wel? “Fysiek, beeldend en ruimtelijk theater” is een omschrijving van moderne mime. Dat is toch een beetje een abstracte omschrijving van het levendige, verrassende en energieke theater dat onder de noemer mime wordt gemaakt. Dat is eigenlijk niet uit te leggen, dat moet u meemaken!

– Les 1. Opnieuw van Carver
Carver zet graag op het verkeerde been. De acteurs praten, er zijn personages. Dit lijkt verdacht veel op toneel… Maar toch lijkt het vaak alsof de woorden er niet toe doen. Alsof Beppie Melissen en Jim van der Woude het verhaal vertellen met hun gezicht of door kleine handelingen. Opnieuw is de eerste voorstelling in een mime-soap waarin personages en gebeurtenissen steeds zullen terugkeren.

– Les 2. King Arthur Integraal van Suver Nuver
Suver Nuver maakt absurdistisch bewegingstheater. Met een tekst van Willem de Wolf en in de regie van Ton Kas van cult-theatergezelschap Kas en De Wolf gaan ze dit jaar op zoek naar de heilige graal.

– Les 3. Dolly and the art of being myself van Boogaerdt en Van der Schoot
Suzan Boogaerdt en Bianca van der Schoot vormen een mime-duo dat vorig seizoen veel aandacht trok met hun humoristische maar ook ontroerende voorstelling over Dolly Parton en ‘gewoon jezelf zijn’. Deze voorstelling gaat dit jaar in reprise, zodat meer mensen kennis kunnen maken met hun speciale vorm van mime.

– Les 4. Vernis van Kassys
Kassys maakt voorstellingen over gêne. Personages die zich geen houding weten te geven komen terecht in situaties waarin beleefdheid gewenst is. Vernis wordt een combinatie van film, sociaal experiment en Big Brother. Mensen die weten dat ze bekeken worden en daardoor zichzelf gaan spelen.

– Les 5. Helling van de Groep van Steen
De Groep van Steen is mime voor iets verder gevorderden. Er is geen tekst en geen verhaal. De voorstellingen leunen meer tegen dans dan tegen toneel en spelen op bijzondere locaties. In Helling zal de muziek worden verzorgd door één contrabassiste

– Les 6. Hetveem Theater
Na al deze facetten van mime te hebben ontdekt, wordt het tijd voor Hetveem Theater. Hetveem is een werkplaats voor mime in Amsterdam. Hier kunnen jonge theatermakers theatraal onderzoek doen en een voorstelling maken. Voorstellingen van Hetveem zijn altijd nieuw, verrassend en onvoorspelbaar.

Als u deze lessen met plezier heeft afgerond, kunt u zichzelf officieel mime-liefhebber noemen.

VIII. 5 keer de Tweede Wereldoorlog op het toneel

Komend seizoen viert Nederland voor de zestigste maal bevrijdingsdag. Dat kunt u natuurlijk vieren met Soldaat van Oranje op de buis, maar u kunt ook naar een van de volgende voorstellingen.

-Bevrijders, bezetters en bevolking, Huis van Bourgondië;
Deze voorstelling is een internationale samenwerkingsproject met Canadese, Duitse en Nederlandse theatermakers over de bevrijding van Zuid Nederland
Op basis van interviews met mensen uit de omgeving van Den Bosch willen zij achterhalen wat de oorlog en de bevrijding voor kunstenaars van de huidige generatie betekent.

– Leefbaar – de Jood en de NSB-er, Helmert Woudenberg en Felix Strategier
De vader van Ischa Meijer overleefde het concentratiekamp, de vader van Helmert Woudenberg sneuvelde als jonge SS-er aan het Oostfront. De twee vrienden zagen de humor in van hun familiegeschiedenis en hadden al lang plannen voor een toneelstuk. Door het overlijden van Meijer belandde het plan in de ijskast, maar nu is het er toch van gekomen, met Felix Strategier in de rol van de Jood en een hedendaagse, leefbare twist.

-Bezonken Rood, Ro Theater
Het Ro Theater maakt dit seizoen twee voorstellingen gebaseerd op het werk van Jeroen Brouwers. Eén daarvan is een bewerking van Bezonken Rood, waarin de schrijver rouwt om zijn overleden moerder en terugblikt op zijn internering in een Jappenkamp. Regisseur Guy Cassiers maakt er een multimediale voorstelling van voor één acteur.

– In duizend zoete armen, Julika Marijn
Vorig jaar maakt Julia Marijn de succesvolle solovoorstelling In duizend zoete armen. Die voorstelling is gedeeltelijk gebaseerd op de dagboeken van de joodse schrijfster Etty Hillesum, maar vertelt ook het verhaal van de hedendaagse Julia die SMSt met haar buurman. Hillesum wilde niet onderduiken en kwam in 1943 om in Auschwitz.

-Het goud van Winschoten, Theater de Citadel
De Citadel maakt jeugdtheater in Noord Nederland. Het goud van Winschoten gaat over de joodse gemeenschap die voor de oorlog nog bestond, toen Winschoten nog ‘het Mokum van het Noorden’ heette. Een locatie voorstelling voor het hele gezin over het leven van een joodse familie in 1934.