Presentatie: Sterren bij theaterrecensies
Vanmiddag hield ik in De Balie bij het debat Sterrenstof een presentatie over sterren bij theaterrecensies. Op basis van data van Theaterkrant heb ik onderzocht hoe de verdeling van de sterren is per discipline, per krant en per recensent.
Opmerkelijkheden:
- 80% van alle recensies heeft 3 of 4 sterren
- Meer dan de helft van de recensenten mijdt de 1-sterrecensie
- Opera wordt verreweg het meest positief besproken
- De Volkskrant is de strengste krant
Dat opera er goed uitkomt, is niet zo gek. De kwaliteit van de voorstellingen van de Nationale Opera is van wereldklasse. Ook de Reisopera en Opera Zuid hebben afgelopen jaren enkele zeer goede producties gemaakt. Andere operavoorstellingen worden niet of nauwelijks gerecenseerd. Dat laatste is natuurlijk sowieso een verklaring voor het hoge gemiddelde. Bij voorstellingen van matige kwaliteit die wel door de critici bezocht zijn, wordt vaak besloten om geen recensie te schrijven of te plaatsen, tenzij het een zo belangrijk evenement is, dat men er niet omheen kan.
Ik denk inderdaad dat het klopt dat operaproducties van zeer hoog niveau zijn. Maar je argument dat slechte voorstellingen niet besproken worden snijdt geen hout; dat zou net zo hard moeten gelden voor de andere genres. Bovendien gebeurt dat zeer weinig: de meeste recensenten zijn freelancers en als krant kun je niet zeggen: ga maar kijken, maar je mag alleen schrijven als het goed is. Niet schrijven betekent namelijk: geen geld. Er is wel voorselectie natuurlijk, maar die zou juist in genres als toneel en cabaret (waar veel meer aanbod is) veel meer invloed moeten hebben dan bij opera.
Marijn Lems schrijft nog op Facebook over die hoge operascore: “Ik vermoed dat opera’s zo goed worden gerecenseerd omdat er heel veel geld en vakmanschap nodig is om er een te produceren, en er dus zowel een lage mate van experimentatie als een hoge mate van technische kwaliteit is. Desalniettemin mag je van recensenten verwachten dat ze binnen die parameters toch het hele sterrenspectrum hanteren: als er alleen maar goede voorstellingen bestaan word je op den duur toch strenger?”
Voor de verschillen tussen de kranten kan wel een selectie-effect een rol spelen. Van de Volkskrant zijn er veel meer recensies dan van andere kranten. Mogelijk dat bij Volkskrant dus wel recensenten naar mindere stukken gestuurd worden en bij NRc niet/minder.
Met nadere analyse is denk ik wel na te gaan of de selectiebias speelt: vergelijk de recesies per krant (gemiddelde score) alleen voor stukken waarvoor beide kranten een score hebben gegeven. Dus wat is gemiddelde score van VK en van NRC voor alle stukken die beide kranten recenseren?
Andere aardige analyse is naar meest/minst controversiele stukken (of genres); waar liggen scores meest uiteen, dus voor welk genre is spreiding het grootst? Kan ook visueel door bv alle voorstellingen te plotten met score VK op een as en score NRC op een andere as (en dan verschillende kleuren voor verschillende genres).
Uitstekende suggesties! Dankjewel Wilte. Ik duik er binnenkort weer in en dan post ik de resultaten hier.